Χαιρετίζω την 4η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΠΑΜΕ, που είμαι σίγουρος ότι θα βοηθήσει στην ανάπτυξη ισχυρού κινήματος της εργατικής τάξης, θα δώσει εφόδια και ώθηση σε όλους μας για να ανταπεξέλθουμε στις σύνθετες συνθήκες που διεξάγεται η ταξική πάλη σήμερα, αλλά και στο μέλλον.
Συνάδελφοι, συναγωνιστές, είμαι ένας από τους περίπου 200 απολυμένους του εργοστασίου λιπασμάτων της Καβάλας. Πολλοί θα γνωρίζετε ότι εδώ και έξι μήνες η εργοδοσία του εργοστασίου συμφερόντων Λ. Λαυρεντιάδη προχώρησε σε απολύσεις όσων εργαζομένων δεν δέχτηκαν να συναινέσουν στις αξιώσεις της για εθελούσια έξοδο και στη συνέχεια επαναπρόσληψη με ατομικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου, με κατάργηση όλων των δικαιωμάτων τους και με μικρότερους μισθούς, πατώντας πάνω στο νομοθετικό οπλοστάσιο που πέρασαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις και διατηρεί η σημερινή. Με τη χρήση νομικών “τερτιπιών”, αξιοποιώντας νόμο του 1920 και στήνοντας βιομηχανία μηνύσεων εναντίον των εργαζόμενων κατάφερε να παρακάμψει το όριο απολύσεων, να αποφύγει την καταβολή αποζημιώσεων και επίσης να μη δοθεί το επίδομα ανεργίας στους απολυμένους. Κατήργησε δηλαδή στην πράξη ακόμα και αυτά τα τελευταία εργατικά δικαιώματα που απέμειναν.
Η στάση των εργαζομένων, οι συνθήκες που διεξήχθη ο αγώνας και η πορεία που ακολούθησε, νομίζουμε ότι είναι πηγή χρήσιμων συμπερασμάτων για το σύνολο της εργατικής τάξης, στην προσπάθεια να οικοδομήσει ισχυρό κίνημα, αντάξιο των απαιτήσεων της εποχής μας.
Αρχικά, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι εδώ και δεκαετίες, από την ίδρυση ακόμα του εργοστασίου, η λογική του εργοδοτικού συνδικαλισμού, ο συμβιβασμός, η ταξική συνεργασία, η εργατική αριστοκρατία κυριαρχούσε σε απόλυτο βαθμό. Η συνείδηση των εργαζομένων του εργοστασίου είχε διαμορφωθεί, λοιπόν, από πολύ νωρίς στη βάση να τα έχουμε καλά με την εργοδοσία, ότι η λειτουργία και η κερδοφορία του εργοστασίου είναι κοινό μας συμφέρον και ούτω καθ’ εξής. Η ύπαρξη, δίπλα στο τακτικό προσωπικό, ενός μεγάλου αριθμού συμβασιούχων και εργολαβικών εργαζομένων, αντί να οδηγήσει σε συνειδητοποίηση της ανάγκης για κοινή δράση, ότι η ύπαρξη εργαζομένων διαφορετικών ταχυτήτων σε ένα χώρο δουλειάς πάντα καταλήγει εις βάρος τους, οδηγούσε σε διάσπαση των εργαζομένων, στην πολλές φορές εχθρική στάση του ενός απέναντι στον άλλο. Η ύπαρξη και η λειτουργία του εργοστασιακού σωματείου, αυτή τη λογική εξυπηρετούσε, γι’ αυτό και μέχρι την τελευταία στιγμή καλλιεργούσε τον εφησυχασμό και την αναμονή, ότι όλα θα πάνε καλά, ότι έχουμε εμπιστοσύνη στην εταιρία. Γι ΄αυτό και παρά τις επανειλημμένες προτάσεις μας για ένταξη των εργολαβικών στο σωματείο πάντα το αρνούνταν.
Παρόλο που έχουμε ελάχιστες ταξικές δυνάμεις μέσα στο εργοστάσιο, σταθερά και με πολλούς τρόπους αποκαλύπταμε τη συμβιβασμένη διοίκηση του σωματείου, καλούσαμε τους εργαζόμενους σε αφύπνιση, τους δείχναμε την αναγκαιότητα του αγώνα με βάση τόσο τα προβλήματά τους, όσο και τις γενικότερες εξελίξεις. Ήμασταν πάντα μπροστά στις διεκδικήσεις για καταβολή δεδουλευμένων, δίπλα στα προβλήματα των εργολαβικών. Πολλοί εργαζόμενοι, μόνιμοι και εργολαβικοί έβλεπαν και βλέπουν με θετικό μάτι τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, η αδυναμία μας είναι ότι δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα, μια επιτροπή αγώνα που να αποχτήσει και βαθύτερα χαρακτηριστικά. Πολύ εύκολα υποχωρούσαμε μπροστά στις δυσκολίες, δεν είχαμε την προσήλωση και το πείσμα που απαιτούνταν.
Όταν η εργοδοτική επίθεση έφτασε στην τελική της φάση, βρήκε τους εργαζόμενους απροετοίμαστους. Πολλοί συναίνεσαν στις επιταγές της εργοδοσίας, μη βλέποντας κάποιο εναλλακτικό τρόπο δράσης. Κάτω και από την πίεση των ταξικών δυνάμεων, που από την αρχή καλούσαμε σε κινητοποιήσεις και μη υπογραφή των κατάπτυστων ατομικών συμβάσεων, αλλά κυρίως λόγω της αγωνιστικής τους διάθεσης, οι περισσότεροι εργαζόμενοι δεν υπέγραψαν. Η διοίκηση του σωματείου μας κλονίστηκε και είχαμε αλλαγές στη σύνθεσή της, όχι όμως και στον προσανατολισμό της. Πάρθηκαν αποφάσεις για απεργιακές κινητοποιήσεις. Υπήρξε ένα διάστημα έντονων κινητοποιήσεων κατά το οποίο οι εργαζόμενοι βρήκαν απέναντί τους ακόμα και τις δυνάμεις καταστολής, τα ματ να φρουρούν το εργοστάσιο. Παρόλη την αγωνιστική διάθεσή τους όμως, με τη γραμμή που τράβηξε το ΔΣ του σωματείου, οι εργαζόμενοι δεν κατάφεραν να πάρουν το βλέμμα τους από το δέντρο και να κοιτάξουν το δάσος. Η εναντίωση στράφηκε μόνο στον “κακό” εργοδότη τους, ενώ και η λύση που ζητούσαν στο πρόβλημά τους κατέληξε να είναι η απομάκρυνση αυτού του εργοδότη.
Οι δυνάμεις της Γραμματείας Καβάλας του ΠΑΜΕ που πάντα είχαν επαφή με το χώρο, από την πρώτη στιγμή βρέθηκαν στο πλευρό των εργαζομένων που αγωνίζονταν. Μαζί τους στην περιφρούρηση της απεργίας, έξω από το εργοστάσιο, σε πορείες μέσα στην πόλη. Τα σωματεία που εντάσσονται στις γραμμές του ΠΑΜΕ έδειξαν έμπρακτα την αλληλεγγύη με την παρουσία τους στην πύλη του εργοστασίου, πήραν πρωτοβουλίες να αναδειχτεί το ζήτημα σε όλους τους εργαζόμενους. Επικέντρωναν την λύση μέσα από κοινούς αγώνες όλων των εργαζομένων, αφού και τα προβλήματα τους έχουν κοινή ρίζα, τις αντεργατικές πολιτικές των κυβερνήσεων και της ΕΕ, δηλαδή τις επιταγές των εργοδοτών. Την ίδια ώρα οι δυνάμεις του εργοδοτικού συνδικαλισμού, μέσα από τις ηγεσίες των συνδικαλιστικών φορέων, προτάσσανε τη λογική της ανάθεσης, την αναμονή για λύση μέσα από νομικές διαδικασίες, μέσα από συσκέψεις τοπικών αρχόντων και βουλευτάδων.
Με την παρέμβαση όλων αυτών των φορέων της λογικής του συμβιβασμού, την επιστράτευση ακόμα και του προέδρου της ΓΣΕΕ αλλά και ανώτατων κυβερνητικών στελεχών σε συνδυασμό με τη μικρή επιρροή των ταξικών δυνάμεων στους εργαζόμενους, η στάση αναμονής για λύση από τα πάνω κυριαρχεί.
Γα τις ταξικές δυνάμεις, τα συμπεράσματα που πρέπει να βγουν από την ιστορία αυτή πιστεύουμε ότι συνοψίζονται στα εξής :
Είτε σε συνθήκες σχετικής ηρεμίας είτε σε συνθήκες διεκδικήσεων και αγώνων, χρειάζεται σε κάθε χώρο δουλειάς, ιδιαίτερα σε βιομηχανικό, μαζικό χώρο, να υπάρχει ένας πυρήνας, μια επιτροπή αγώνα που θα δουλεύει μέσα στους εργαζόμενους με ταξικό προσανατολισμό. Στην περίπτωσή μας, η πίεση που θα μπορούσαμε να ασκήσουμε με μία τέτοια ομάδα, θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Ήδη με τις λίγες μας δυνάμεις καταφέραμε να θέσουμε τα ζητήματα του αγώνα και της λογικής μας σε πολλούς εργαζόμενους. Χωρίς τη συμβολή μας όλο το προηγούμενο διάστημα ίσως σήμερα να μη μιλούσαμε καν για εναντίωση των εργαζομένων στην εργοδοσία τους.
Η οργάνωση στο σωματείο, αν και είναι αναγκαία συνθήκη, δεν είναι και ικανή για να πούμε ότι φτιάχνουμε εργατικό κίνημα. Ούτε ο αγώνας για κάποιο πρόβλημα σημαίνει ότι μπαίνει η εργατική τάξη στη μάχη για το δίκιο της. Χρειάζεται και ο προσανατολισμός, ποιον βάζεις απέναντι, ποιος είναι μαζί σου. Ένα σωματείο για να παίξει σωστά το ρόλο του, στην αντίθεση μεταξύ συμφερόντων εργαζόμενου – εργοδότη να μπορεί να κατανοήσει και να αγωνιστεί για τα συμφέροντα του εργαζόμενου. Στην περίπτωση των λιπασμάτων πού οδήγησε ο αγώνας μέσα από τη λογική του συμβιβασμού; Να γίνονται οι εργαζόμενοι ουρά του κάθε παράγοντα κυβερνητικού ή μη, να κρατάνε ξένη σημαία αντί τη σημαία των συμφερόντων τους. Να προσαρμόζουν τη στάση και τη δράση τους ανάλογα με τις ανάγκες του κεφαλαίου.
Τέλος, να κατανοηθεί ότι ακόμα και μέσα σε σκληρούς αγώνες, η λογική του εργοδοτικού συνδικαλισμού είναι δηλητήριο που οδηγεί σε συμβιβασμό, σε εκφυλισμό του αγώνα και νομοτελειακά σε τέλμα. Αντί οι εργαζόμενοι να αγωνίζονται με αιτήματα που ικανοποιούν τις ανάγκες τους, έχοντας μπροστά τα συμφέροντά τους, μπαίνουν στην λογική και στο δίλημμα να επιλέξουν εργοδότη. Αντί να αντιληφθούν ότι χρειάζεται κοινός αγώνας με την υπόλοιπη εργατική τάξη, κλείνονται στο χωραφάκι τους, διαχωρίζονται από τους υπόλοιπους εργαζόμενους και περιμένουν τα δικαστήρια, τους βουλευτές ή άλλους φορείς να τους λύσουν το πρόβλημα.
Τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα. Το επόμενο διάστημα, με τη συμβολή και την εμπειρία που θα πάρουμε όλοι μας από την συνδιάσκεψη θα πάμε να μιλήσουμε ξανά με έναν – έναν τους εργαζόμενους των λιπασμάτων. Θα πρέπει όλοι οι εργαζόμενοι να συζητήσουν πάνω σε αυτά τα συμπεράσματα, να πάρουν θέση στην προσπάθεια για την ανάπτυξη ισχυρού εργατικού κινήματος. Η ουσία είναι πώς θα κατανοηθεί από τους περισσότερους εργαζόμενους ότι δε θα δεχθούμε να γίνουμε σκλάβοι του 21ου αιώνα.
