Οι εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι και οι φτωχοί αγρότες, οι λαϊκές οικογένειες στην Χαλκιδική, ταλαιπωρούνται για χρόνια από την έλλειψη επάρκειας ποιοτικού νερού. Ειδικά κατά την τουριστική περίοδο, που ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός πολλαπλασιάζεται θεαματικά, παρουσιάζεται έντονο πρόβλημα επάρκειας στους δήμους Κασσάνδρας και Προποντίδας. Η έλλειψη πόσιμου νερού και άρδευσης συνυπάρχει, κατά ειρωνικό τρόπο, με τις καταστροφικές πλημμύρες που κάθε τόσο πλήττουν την περιοχή. Η Χαλκιδική είναι πρακτικά αντιπλημμυρικά απροστάτευτη, το μεγαλύτερο μέρος των περιοχών που έχουν πληγεί από τις πρόσφατες πλημμύρες, βρίσκεται εκτός του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας της Κεντρικής Μακεδονίας.
Όλες οι κυβερνήσεις (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ), διαχρονικά, έχουν σοβαρές ευθύνες για τη διαιώνιση αυτής της κατάστασης. Συνδιαμορφώνουν και υλοποιούν απαρέγκλιτα τις κατευθύνσεις και οδηγίες της ΕΕ για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, που προωθούν την πολιτική εμπορευματοποίησης του νερού. Μια πολιτική που με πρόσχημα την προστασία της ποιότητας του νερού, επικεντρώνεται στα μέτρα “ελέγχου της ζήτησης”, δηλαδή στην κοστολόγηση του νερού σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων και της φτωχομεσαίας αγροτιάς. Μια πολιτική, όπλο στα χέρια του αστικού κράτους, το οποίο αποφασίζει ποια έργα υποδομής θα γίνουν, πού, πότε και με ποιό τρόπο θα υλοποιηθούν, με βασικό κριτήριο την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων. Συνέπεια των παραπάνω είναι ο μακρόχρονος αποκλεισμός από χρηματοδοτήσεις ΕΣΠΑ και ΠΔΕ έργων, όπως η δημιουργία φραγμάτων στο Χαβρία, τη θέση Πετρένια και τον Ολύνθιο ποταμού, τα δίκτυα ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού και λυμάτων, αντιπλημμυρικά έργα, που θα μπορούσαν να ανακουφίσουν τα λαϊκά στρώματα της Χαλκιδικής και παρά την ύπαρξη εδώ και χρόνια ώριμων μελετών.
Σε αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση της ΝΔ παρουσιάζει ως “από μηχανής θεό” τη Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την κατασκευή του φράγματος Χαβρία, καθώς και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού και δικτύων ύδρευσης. Πρόκειται για την πρώτη ΣΔΙΤ για υποδομές ύδρευσης. Με αυτή την εξέλιξη θα παραδοθεί το κοινωνικό αγαθό του νερού απευθείας σε επιχειρηματικούς ομίλους και θα εκτιναχθεί το κόστος του, τόσο στο στάδιο της κατασκευής, όσο και μετέπειτα στη χρήση του. Για τουλάχιστον 27 χρόνια (αρχική εκτίμηση για τη λειτουργία του φράγματος από τον ιδιώτη) θα πληρώνουν “καπέλο” στο ήδη ακριβό νερό, τόσο τα λαϊκά νοικοκυριά για την ύδρευσή τους, όσο και οι φτωχομεσαίοι αγρότες που θα αρδεύουν τα χωράφια τους με νερό από το φράγμα. Έτσι θα βγάλει το κέρδος της η κοινοπραξία επιχειρήσεων που θα αναλάβει το έργο, πέρα από το “ζεστό χρήμα” που θα λάβει από τη συμμετοχή του κράτους.
Αποτελεί πρόκληση να ισχυρίζονται κυβερνητικοί κύκλοι, ότι η υλοποίηση του έργου με ΣΔΙΤ είναι πιο οικονομική για το δημόσιο και δίνει τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν άλλες “άμεσες παρεμβάσεις”. Ομολογούν, ότι δεν είναι άμεση ανάγκη η εδώ και τώρα ύδρευση με φθηνό και ποιοτικό πόσιμο νερό, η εδώ και τώρα άρδευση με χαμηλό κόστος για τη φτωχή αγροτιά. Αντίθετα, θεωρούν άμεσες ανάγκες τα 4 δισ. € το χρόνο για τη συμμετοχή της χώρας σε ΝΑΤΟϊκές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που δίνουν πολύμορφα σε επιχειρηματικών ομίλους, μέσω αναπτυξιακών και επενδυτικών νόμων. Την ίδια στιγμή που λεηλατούν το λαϊκό εισόδημα με την εντεινόμενη φοροληστεία, θεωρούν πολυτέλεια τα περίπου 110 εκατ. € του προϋπολογισμού του έργου. Συνεχίζουν στο δρόμο που άνοιξαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η προώθηση της σχετικής ΣΔΙΤ είχε ξεκινήσει ήδη από την περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ αρχικά έταζε την ένταξη και την ολοκλήρωσή του μέσω ΕΣΠΑ. Παράλληλα το προηγούμενο χρονικό διάστημα, οι διοικήσεις των δήμων της περιοχής πρόκριναν ως “άμεσες λύσεις” πανάκριβες μονάδες αφαλάτωσης, που θα λειτουργούσαν με συμβάσεις παραχώρησης σε ιδιώτες, έχοντας τη στήριξη της διοίκησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στο ρόλο του διαμεσολαβητή με τη κυβέρνηση. Με λίγα λόγια, όσο προετοιμαζόταν το έδαφος για να έρθει “ως ώριμο φρούτο” η ΣΔΙΤ για το φρ. Χαβρία, προτείνονταν ημίμετρα, καθώς η δυναμικότητα των μονάδων αφαλάτωσης ήταν πολύ κάτω από τις ανάγκες (5000 κ.μ. την ημέρα), το κόστος των οποίων θα σήκωναν και πάλι τα λαϊκά στρώματα.
Οι τελευταίες εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα αποκαλύπτουν επιπλέον πλευρές της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η δημοπράτηση του έργου αναμένεται προς τα τέλη Οκτώβρη με αρχές Νοέμβρη. Μια σειρά εγχώριοι κατασκευαστικοί όμιλοι προετοιμάζονται και παίρνουν θέσεις μάχης για τη διεκδίκηση του έργου, πχ Μυτιληναίος, ΤΕΡΝΑ, Intrakat. Από ό,τι φαίνεται όμως δεν ακονίζουν τα μαχαίρια τους μόνο αυτοί. Σε μια από τις κοινοπραξίες που διαμορφώνονται θα συμμετέχουν η ΕΥΑΘ, η Suez και μια κατασκευαστική εταιρία με εμπειρία σε υδραυλικά έργα ως τρίτος εταίρος. Τα ποσοστά συμμετοχής που έχουν διαρρεύσει στον τύπο κάνουν λόγο για 40% η Suez και με 30% η ΕΥΑΘ. Υπενθυμίζουμε ότι η Suez είναι επίσης ο μεγαλύτερος ιδιώτης μέτοχος της ΕΥΑΘ. Παρόμοιο ενδιαφέρον έχει δείξει και η ΕΥΔΑΠ.
Φαίνεται πως περνάμε σε μια νέα φάση, που οι πρώην ΔΕΚΩ ύδρευσης συμμετέχουν σε μεγάλα επενδυτικά σχήματα προσδοκώντας την αύξηση των κερδών τους πουλώντας της υπηρεσίες τους έξω από την αρχική τους επικράτεια. Δεν πέφτουμε από τα σύννεφα. Άλλωστε ΑΕ είναι, εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, για τα κέρδη των μετόχων τους ενδιαφέρονται. Η συμμετοχή του κράτους μέσω των ΕΕΣΥΠ ΑΕ και ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ στη μετοχική τους σύνθεση δεν διασφαλίζει το δημόσιο χαρακτήρας τους, όπως μπορεί να φαντάζονται ορισμένοι ή όπως προπαγανδίζουν κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, φαίνεται στην πράξη, πως ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ γίνονται οχήματα της περαιτέρω ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης του νερού στη χώρα μας. Ειδικά στην περίπτωση που η κοινοπραξία Suez – ΕΥΑΘ αναλάβει τελικά το έργο, γίνεται αντιληπτό πως θα μεγαλώσει η εκμετάλλευση των υδατικών πόρων της περιοχής από τη Suez, η οποία θα ασκεί έλεγχο τόσο μέσα από τη μετοχική σύνθεση της ΕΥΑΘ, όσο και αυτοτελώς μέσα από πλειοψηφικό της μερίδιο στην κοινοπραξία.
Οι εργαζόμενοι, οι αυτοαπασχολούμενοι, έχουν κάθε συμφέρον να εμποδίσουν οποιαδήποτε μορφή παράδοσης της ύδρευσης και άρδευσης της περιοχής στο κεφάλαιο. Έχουν κάθε συμφέρον να παλέψουν για την ανατροπή της πολιτικής κυβερνήσεων – ΕΕ – κεφαλαίου, που θυσιάζει όλες τις κοινωνικές ανάγκες στο βωμό του κέρδους, του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης. Να ανοίξουν το δρόμο για την εργατική λαϊκή εξουσία που θα ξεριζώσει το καπιταλιστικό κέρδος ως σκοπό της οικονομίας, που κοινωνικοποιώντας τα μέσα παραγωγής και τη γη, θα μπορεί με επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό να καλύπτει και να προλαμβάνει όλες τις ολοένα διευρυνόμενες κοινωνικές ανάγκες, ανάμεσα σε αυτές και την πρόσβαση σε φθηνό και ποιοτικό νερό. Σε αυτή την κατεύθυνση και με κριτήριο την ικανοποίηση σήμερα των σύγχρονων αναγκών χρειάζεται να παλέψουν διεκδικώντας:
- Την άμεση υλοποίηση όλων των τεχνικών έργων εξασφάλισης επάρκειας και ορθολογικής διαχείρισης του νερού, των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης χωρίς ΣΔΙΤ και συμβάσεις παραχώρησης.
- Την άμεση υλοποίηση των έργων αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων χωρίς ΣΔΙΤ και συμβάσεις παραχώρησης.
- Αποκλειστικά κρατικό ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σχεδιασμό και έργα με χρήση επικαιροποιημένων στοιχείων και των πιο εξελιγμένων επιστημονικών μεθόδων και τεχνολογικών εφαρμογών.
- Την αποκλειστική ευθύνη του κράτους για την κατασκευή και λειτουργία υποδομών, όπως τα φράγματα, που είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για την επάρκεια και ποιότητα του νερού, όσο και για την ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής.
