Ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας για τους ναυτεργάτες; Ποια τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε στον κλάδο;
-Καταρχάς να πούμε πως το σωματείο ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ εκπροσωπεί το κατώτερο πλήρωμα μηχανής, καθαριστές, μηχανικούς, μηχανοδηγούς οι οποίοι έχουν βασικό καθήκον τις εργασίες που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία του μηχανοστασίου των πλοίων. Η κατάσταση που επικρατεί στην ακτοπλοΐα, στα πορθμεία αλλά και στα πλοία που κάνουν τις ενδομεταφορές, εκεί δηλαδή που δουλεύουν κυρίως τα μέλη μας, είναι δύσκολη όσον αφορά τις εργασιακές συνθήκες. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, αλλά και παλιότερα, την περίοδο της μεγάλης τουριστικής κίνησης τα προβλήματα γιγαντώνονται. Για τις συνθήκες εργασίας που επιδεινώνονται αυτό το διάστημα, ευθύνη έχουν φυσικά οι εφοπλιστές αλλά και όλες διαχρονικά οι κυβερνήσεις.. Για παράδειγμα, υπάρχει τεράστιο θέμα με την υποστελέχωση στα πληρώματα των πλοίων που καλούνται να φέρουν εις πέρας τους θερινούς μήνες πολλαπλάσια καθήκοντα λόγω της αύξησης των δρομολογίων. Αυτό συνεπάγεται μεγάλη εντατικοποίηση της εργασίας με συνέπεια την αύξηση στα εργατικά ατυχήματα.
-Υπάρχει κάποιο πρόσφατο παράδειγμα τέτοιου εργατικού ατυχήματος;
-Μόνο τις τελευταίες ημέρες, το Σωματείο μας έχει καταγγείλει δύο εργατικά ατυχήματα, στο ίδιο καράβι και το ένα μάλιστα από αυτά θανατηφόρο. Στο ‘’Διονύσιος Σολωμός’’ σκοτώθηκε πρόσφατα ένας οδηγός νταλίκας μέσα στο γκαράζ του πλοίου και την επόμενη μέρα τραυματίστηκε ναύτης, μέλος του πληρώματος. Υπάρχουν ειδικότητες μέσα στα καράβια όπου το προσωπικό είναι ελάχιστο. Στο συγκεκριμένο πλοίο πχ το πλήρωμα στην ‘’κουβέρτα’’ αποτελείται από 10 άτομα που πρέπει να ανταποκριθούν σε πάρα πολλά stand by, 10 συγκεκριμένα ενώ σε αυτά προστίθενται άλλα 5 έκτακτα λόγω της αύξησης των δρομολογίων. Με απλά λόγια, πρέπει να δουλεύουν εντατικά για τις συνεχόμενες αφίξεις, αναχωρήσεις και τις ενδιάμεσες φορτοεκφορτώσεις οχημάτων κλπ. Που σημαίνει πως οι ίδιοι άνθρωποι πρέπει να είναι ακόμα και 36 ώρες ‘’στο πόδι’’ για να ανταποκριθούν σε αυτά τα δρομολόγια, να ‘’δένουν’’ και να ‘’λύνουν’’ το καράβι σε κάθε λιμάνι, να καθοδηγούν την επιβίβαση ή αποβίβαση οχημάτων κλπ. Όπως γίνεται αντιληπτό, όταν σε ένα δρομολόγιο πρέπει όλα αυτά να τα κάνουν 10 φορές, πλέοντας στο μισό Αιγαίο και ‘’πιάνοντας’’ ένα σωρό λιμάνια και στην επιστροφή στον Πειραιά τους λένε ‘’σε τρεις ώρες ξαναφεύγετε’’ για να ξανακάνουν άλλα τόσα, είναι λογικό να μην μπορούν να ανταποκριθούν σε τόσο εξαντλητικούς ρυθμούς. Και τα τραγικά αποτελέσματα τα είδαμε στο συγκεκριμένο πλοίο.
-Κάτω από ποιες συνθήκες συνέβη το δυστύχημα;
Συνέβη επειδή οι ίδιοι οι οδηγοί πολλές φορές είναι αναγκασμένοι να κάνουν από μόνοι τους κάποιες δουλειές ελλείψει του απαραίτητου προσωπικού. Ο οδηγός πχ που σκοτώθηκε, έβγαλε μόνος του το καβαλέτο της νταλίκας, χωρίς χειρόφρενο, με αποτέλεσμα να τον συνθλίψει η καρότσα…
Και όσο πιο εξαντλητικά είναι τα ωράρια εργασίας τόσο πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες για εργατικά ατυχήματα. Δεν πέρασαν 24 ώρες από το θανατηφόρο συμβάν κι ένας ναύτης του πλοίου τραυματίστηκε όταν ο κάβος πιάστηκε στην προπέλα, τραντάχτηκε και του έσπασε το πόδι. Κι ευτυχώς δηλαδή που απλά τραντάχτηκε γιατί αν κοβόταν μπορεί να είχαμε χειρότερα αποτελέσματα…
-Πώς διαμορφώνεται το εργασιακό περιβάλλον εντός των πλοίων;
-Είναι νομίζω χαρακτηριστική η δεύτερη καταγγελία που έκανε το Σωματείο τις τελευταίες ημέρες, που έχει να κάνει με τις συνθήκες εργασίας του πληρώματος στο πλοίο ‘’Άγ. Νεκτάριος Αίγινας’’ το οποίο εκτελεί δρομολόγια στις Β. Σποράδες. Πρόσφατα άλλαξε η κατηγορία του πλοίου (από πορθμεία σε ακτοπλοΐα) που σημαίνει πως οι ανάγκες σε προσωπικό είναι πολύ μεγαλύτερες. Ο εφοπλιστής αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να προσλάβει προσωπικό ωστόσο δεν προχώρησε στις αναγκαίες μετατροπές των χώρων του πλοίου, δεν υπήρχε ο κατάλληλος χώρος ενδιαίτησης, οι καμπίνες που κοιμόντουσαν οι ναυτεργάτες ήταν προχειροφτιαγμένες, χωρίς τουαλέτα, χωρίς ντους, με λίγα λόγια απαράδεκτες συνθήκες για 30 ναυτεργάτες.
-Όσον αφορά τα ωράρια εργασίας;
-Κόλαση! Ειδικά το καλοκαίρι, για τις περισσότερες ειδικότητες εργαζομένων στα πλοία είναι καθεστώς τα εξαντλητικά ωράρια, ακόμα και 18-20 ώρες ανά βάρδια μπορεί να δουλεύουν. Υπάρχει καταστρατήγηση όχι μόνο των εργασιακών αλλά και των μισθολογικών δικαιωμάτων. Δεν υφίσταται εφοπλιστική εταιρεία που να τηρεί κατά γράμμα τα όσα προβλέπει η Συλλογική Σύμβαση για τους ναυτεργάτες. Τα ωράρια δεν τηρούνται, οι υπερωρίες δεν πληρώνονται καθόλου ή πληρώνονται ‘’κουτσουρεμένες’’. Ακόμα και τα ελάχιστα δηλαδή που ορίζονται στη ΣΣΕ πολλές φορές δεν ισχύουν. Και βέβαια, εμείς δεν συμφωνούμε με τη ΣΣΕ που υπέγραψε η Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία καθώς θεωρούμε πως βρίσκεται πολύ πίσω από τις ανάγκες των εργαζομένων. Πχ προβλέπει αυξήσεις 3% ενώ ο πληθωρισμός ‘’τρέχει’’ με διψήφια ποσοστά κάθε μήνα και η ακρίβεια τσακίζει κόκκαλα.
-Και την ίδια στιγμή, έχουν πάρει ‘’φωτιά’’ και τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια…
-Ακριβώς! Δεν είναι τυχαίες οι αντιδράσεις και οι κινητοποιήσεις που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα σε μια σειρά από νησιά για τις υπέρογκες αυξήσεις στα εισιτήρια. Αλλά και τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία πρωτοστατούμε σε ανάλογες παρεμβάσεις όπως αυτή που έγινε πριν λίγες μέρες στο λιμάνι της Ραφήνας, σε συνεργασία και με το Εργατικό Κέντρο Λαυρίου και Ανατολικής Αττικής. Τα τελευταία 10-15 χρόνια θεωρούνταν πολυτέλεια οι διακοπές μίας εβδομάδας σε ένα νησί για μια εργατική λαϊκή οικογένεια. Πλέον, αδυνατεί ακόμα και αυτές τις λίγες ημέρες να πάει κάπου γιατί μόνο το κόστος μεταφοράς για μια 4μελή οικογένεια μπορεί να ξεπερνά και τον μηνιαίο μισθό…
-Ποια άλλα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι ναυτεργάτες;
-Υπάρχουν μια σειρά από δικαιώματα που ορίζονται στη Σύμβαση αλλά δεν εφαρμόζονται όπως πχ οι διανυκτερεύσεις. Κάθε ναυτεργάτης δικαιούται δύο διανυκτερεύσεις την εβδομάδα στο διάστημα Οκτώβριος – Ιούνιος και μία σε περίοδο αιχμής δλδ Ιούλιο – Σεπτέμβριο. Με τον όρο διανυκτερεύσεις εννοούμε πως μπορεί να βγει εκτός πλοίου είτε στον Πειραιά είτε στο λιμάνι προορισμού, ανάλογα τι θα επιλέξει. Ουσιαστικά, πρόκειται για ρεπό που όχι μόνο δεν δίνονται αλλά και δεν πληρώνονται. Έτσι, είναι αναγκασμένοι ειδικά στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου, να δουλεύουν ασταμάτητα, εφτά μέρες τη βδομάδα.
Επίσης, έξτρα εργασίες στο χώρο του μηχανοστασίου δεν ‘’γράφονται’’ και δεν πληρώνονται. Έχουμε το βασικό πρόβλημα των μειωμένων οργανικών συνθέσεων στα πλοία. Ακόμα και οι ελάχιστες θέσεις που ορίζει ο νόμος πολλές φορές δεν ισχύουν. Εμείς, ως Σωματείο έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις για το πόσες θέσεις εργασίας απαιτούνται πχ στο μηχανοστάσιο ανάλογα με τον τύπο του πλοίου. Παλεύουμε να βελτιωθούν επίσης και οι συνθήκες διαβίωσης γιατί ο ναυτεργάτης και κάθε μέλος του πληρώματος δεν δουλεύει μόνο στο πλοίο. Εκεί τρώει, εκεί κοιμάται, εκεί ζει ουσιαστικά για μεγάλο διάστημα. Πρέπει δηλαδή να διεκδικούμε λύσεις για την ικανοποίηση όχι μόνο στενά θεσμικών ή οικονομικών ζητημάτων αλλά και για μέτρα ευρύτερης στήριξης των ναυτεργατών που δουλεύουν πχ για μήνες ολόκληρους μακριά από τις οικογένειές τους.
-Δουλειά σε εξοντωτικούς ρυθμούς, εφτά μέρες τη βδομάδα, χωρίς ρεπό. Πολλά κοινά με τους εργαζόμενους στον κλάδο του Τουρισμού…
-Και υπάρχουν κι άλλα! Για παράδειγμα, ένας αντεργατικός νόμος που ισχύει στη χώρα μας και που ψηφίστηκε κατ’ εντολή των εφοπλιστών είναι ο ν. 4150/2013 που διαχωρίζεις τις οργανικές συνθέσεις σε ‘’χειμερινές’’ και ‘’θερινές’’. Με αποτέλεσμα στη φουλ σεζόν τα πληρώματα να ξεζουμίζονται για 5 μήνες δουλεύοντας με τα εξαντλητικά ωράρια που αναφέραμε νωρίτερα και τους υπόλοιπους 7 μήνες οι εφοπλιστές απαλλάσσονται από ειδικότητες που πλέον δεν χρειάζονται λόγω μειωμένης κίνησης όπως πχ μάγειρες, καμαρότοι κλπ. Αυτοί οι συνάδελφοι μένουν χωρίς εισόδημα και ακόμα και το γλίσχρο επίδομα ανεργίας (από το Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας) των 300 ευρώ, δεν το δικαιούνται όλοι καθώς πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που παρατηρείται έλλειψη εργατικών χεριών στις περιόδους αιχμής, όπως δηλαδή βλέπουμε να συμβαίνει και στις τουριστικές επιχειρήσεις γιατί πολύ λογικά θα σκεφτεί κάποιος ‘’γιατί να πάω σε καράβι και να τσακιστώ δουλεύοντας με απάνθρωπα ωράρια και μετά από πέντε μήνες να μείνω άνεργος’’; Κι έτσι, αναζητούν δουλειά σε άλλους κλάδους
-Γιατί υπάρχει τέτοια ασυδοσία σχετικά με τα ωράρια; Τι θέση παίρνει το υπουργείο Ναυτιλίας και η εκάστοτε κυβέρνηση;
-Μα φυσικά κάνουν τα πάντα για να νομιμοποιούν την καταστρατήγηση των όσων προβλέπει η ΣΣΕ ή τέλος πάντων φροντίζουν όλες οι κυβερνήσεις να πέφτουν στα μαλακά όσοι εφοπλιστές παραβιάζουν τα όποια εργατικά δικαιώματα, αυξάνοντας την εκμετάλλευση. Και μπορώ να αναφέρω ένα ακόμα ενδεικτικό παράδειγμα που δείχνει πως όλα κινούνται για την ικανοποίηση των συμφερόντων των εφοπλιστών. Μέχρι πέρυσι ίσχυε πως όταν παραβιάζονται σε ένα πλοίο το ωράριο και το δικαίωμα του ναυτεργάτη στην ανάπαυση τότε μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο 500 ευρώ στην εταιρεία για κάθε ναυτεργάτη που εμπίπτει σε αυτήν την κατηγορία. Όταν και όπου γίνονταν κάποιοι έλεγχοι βέβαια, γιατί ακόμα και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, είναι υποστελεχωμένοι και χωρίς επαρκή μέσα. Ήρθε λοιπόν νέα τροπολογία που ψηφίστηκε το 2021 και μειώνει προκλητικά τα πρόστιμα σε 1000 ευρώ ανά καράβι ανεξάρτητα αν παραβιάζεται το ωράριο σε έναν ναυτεργάτη ή ακόμα και στο σύνολο του πληρώματος. Και βέβαια, ακόμα και αυτά τα μηδαμινά σε σχέση με τα κέρδη τους πρόστιμα, με απαίτηση των εφοπλιστών τις περισσότερες φορές ‘’σβήνονται’’ ή μειώνονται δραστικά…
–Με τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας τι γίνεται;
-Πολύ σημαντικό ζήτημα για κάθε εργαζόμενο κι ένα από τα κύρια μέτωπα πάλης του Σωματείου μας. Ειδικά την περίοδο της πανδημίας πρωτοστατήσαμε για μέτρα προστασίας της υγείας όταν πχ τα κρουαζιερόπλοια είχαν μετατραπεί σε εστίες υπερμετάδοσης του κορονοϊού ή όταν εκατοντάδες συνάδελφοί μας στα ποντοπόρα πλοία βρέθηκαν αποκλεισμένοι σε διάφορα λιμάνια, σε κάθε γωνιά του πλανήτη εξαιτίας των μέτρων καραντίνας που επιβλήθηκαν. Και πολλοί από αυτούς ήταν εγκαταλειμμένοι για μήνες στην τύχη τους αφού οι πλοιοκτήτριες εταιρείες αλλά και η κυβέρνηση δεν φρόντισαν για τον επαναπατρισμό τους. Αλλά και εδώ, διεκδικήσαμε από την πρώτη στιγμή τη λήψη μέτρων για την προστασία της υγείας όλων των συναδέλφων και των επιβατών, κόντρα στην απαράδεκτη προσαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων στις ανάγκες και τα ‘’θέλω’’ των εφοπλιστών που έσπευσε να ικανοποιήσει η κυβέρνηση.
-Ποιος ο σκοπός της έκδοσης του 4σέλιδου φυλλαδίου από το Σωματείο;
-Εμείς πήραμε ως Σωματείο την πρωτοβουλία να βγάλουμε αυτό το φυλλάδιο με το οποίο απευθυνόμαστε σε κάθε συνάδελφο ώστε να τονίσουμε τη σπουδαιότητα του οργανωμένου αγώνα. Όλα όσα είπαμε παραπάνω παρουσιάζονται συνοπτικά, όλα τα προβλήματα δηλαδή που συναντούμε όσοι δουλεύουμε στα καράβια ή που θα συναντήσουν οι νεοεισερχόμενοι στον κλάδο. Εμείς είμαστε αυτοί που στερούμαστε τις οικογένειές μας όταν ταξιδεύουμε, εμείς είμαστε που εκτελούμε δρομολόγια κάτω από δύσκολες συνθήκες, εμείς είμαστε που αντιμετωπίζουμε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα πλοία τους και τελικά εμείς είμαστε που ‘’τραβάμε κουπί’’ στις σύγχρονες ‘’γαλέρες’’ τους. Το ότι δεν απολαμβάνουμε όσα δικαιούμαστε με βάση την εργασία μας στον 21ο αιώνα αλλά, αντίθετα, οι συνθήκες ζωής χειροτερεύουν έχει να κάνει με την ολοένα και μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης προκειμένου οι εφοπλιστές να αυξάνουν τα κέρδη τους. Συνεπικουρούμενοι βέβαια και από τα κάθε λογής ‘’δωράκια’’, επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές που τους προσφέρουν όλες οι κυβερνήσεις. Κι αυτό λέμε και στους συναδέλφους δίνοντάς τους το φυλλάδιο. Πως μόνο μέσα από τη συμμετοχή στην οργανωμένη δράση, στο Σωματείο, στις συλλογικές διαδικασίες, μπορούμε να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας αλλά και να διεκδικήσουμε και νέες κατακτήσεις. Έχουμε και πλούσια εμπειρία πάνω σε αυτό. Όπου υπάρχουν οργανωμένες δυνάμεις στα πλοία, όπου δηλαδή έχει ‘’πόδια’’ το Σωματείο τότε παρεμβαίνει σε κάθε πρόβλημα και πετυχαίνει λύσεις. Κάθε συνάδελφος αναγνωρίζει άλλωστε ότι πρέπει κάτι να γίνει, ότι δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση. Εμείς καλούμε όλους τους συναδέλφους να ξεπεράσουν τις αναστολές, τους φόβους, τους δισταγμούς τους και να κάνουν το βήμα να εγγραφούν στο Σωματείο γιατί μόνο με την κοινή πάλη μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα και να διεκδικήσουμε όσα έχουμε ανάγκη.
