Η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ) αποχαιρετά με θλίψη και συγκίνηση τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη κι αγωνιστή του λαϊκού κινήματος, Μίκη Θεοδωράκη, που “έφυγε” από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών, την Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου 2021.
Η πολυσχιδής προσφορά του Μίκη Θεοδωράκη στην τέχνη, αλλά και στους αγώνες του λαού παραμένει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Αν και ο ίδιος “έφυγε”, το έργο του, επικό, λυρικό, αισθαντικό, αγωνιστικό, μα πάνω απ’ όλα βαθιά ανθρώπινο και αληθινό, θα παραμένει πάντα εδώ, επίκαιρο, να συντροφεύει τις αγωνίες, τους καημούς, τις χαρές, κάθε μικρή και μεγάλη πτυχή της καθημερινότητας του λαού μας, το καρτέρεμα, την πάλη και την πολλή δουλειά που θέλει “για να γυρίσει ο ήλιος”.
Αποχαιρετάμε τον σπουδαίο Μίκη, που κατάφερε μέσα από την αμεσότητα του έργου του, αλλά και μέσα από τη δράση του να γίνει γνωστός σε κάθε λαϊκό σπίτι με το μικρό του όνομα. Ανέδειξε το μεγαλείο και τη δύναμη της εργατικής τάξης. Μέσα από τη μουσική του έφερε σε επαφή κι έμαθε σε κάθε σπίτι να τραγουδά και να μελετά τον Ρίτσο, τον Ελύτη, τον Νερούντα, τον Λειβαδίτη και μια σειρά από προσωπικότητες της προοδευτικής ελληνικής και ξένης διανόησης, αποδεικνύοντας πως η τέχνη δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι προνόμιο των λίγων ή άλλο ένα εμπόρευμα προς αγορά και πώληση, αλλά αποτελεί μορφή κοινωνικής συνείδησης, προϊόν της ανθρώπινης σκέψης που ξεκινά και οφείλει να καταλήγει στον ίδιο τον άνθρωπο.
Ο Μίκης Θεοδωράκης συμμετείχε ενεργά στις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές εξελίξεις της εποχής του. Δεν “έντυσε” απλά με τη μουσική του τους αγώνες του λαϊκού κινήματος. Μας έμαθε, μαζί με χιλιάδες άλλους αγωνιστές, πως να μην το βάζουμε κάτω, πως να αγωνιζόμαστε. Ο ίδιος συμμετείχε ενεργά σε όλους τους λαϊκούς αγώνες και για τη δράση του αυτή διώχθηκε, εξορίστηκε, φυλακίστηκε. Ακόμη, όμως και σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες στο κελί της φυλακής ή στο στρατόπεδο της εξορίας, όπου “ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει”, αξιοποίησε τη μουσική του ως διέξοδο για να επικοινωνήσει με το λαό, να δώσει κουράγιο, να καταγγείλει, να κινητοποιήσει. Για τον Μίκη, άλλωστε, “ο καλλιτέχνης που ζει και δημιουργεί μέσα στην πάλη, εξασφαλίζει ξεχωριστή θέση για το έργο του”, όπως και συνέβη με την περίπτωσή του.
Ο Μίκης με την τέχνη, αλλά και τη στάση της ζωής του φανέρωσε το μεγαλείο του ανθρώπου – δημιουργού και της τέχνης που είναι ταγμένη και υπηρετεί τις ανάγκες του λαού. “Ό,τι φτιάξαμε το πήραμε από το λαό και στο λαό το επιστρέφουμε” σημείωνε χαρακτηριστικά. Αποδεικνύεται γι’ ακόμη μια φορά, μέσα από το έργο του μεγάλου Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και τόσων άλλων δημιουργών ότι το λαϊκό κίνημα μέσα από την πάλη του έχει την αστείρευτη δύναμη να εμπνεύσει και να διαπαιδαγωγήσει δημιουργούς, να συμβάλλει στη δημιουργία μιας τέχνης πρωτοπόρας που θα μπορεί να προβληματίσει, να συγκινήσει, να κινητοποιήσει, να εκφράσει με ενάργεια τη ζωή και τα όνειρα, το δίκιο και την πάλη για αυτό των αδικημένων, των καταπιεσμένων.
Ο Μίκης, μεταξύ άλλων, χαρακτηριζόταν και από το στοιχείο του διεθνισμού και της αλληλεγγύης. Στάθηκε στο πλευρό των αγωνιζόμενων λαών του κόσμου ενάντια στη φτώχεια, στην καταπίεση, στις φυλετικές διακρίσεις, στους πολέμους, στην προσφυγιά. Είναι χαρακτηριστικό το ενδιαφέρον του για την Παλαιστίνη – για την οποία συνέθεσε τον εθνικό της ύμνο – αλλά και για την Κούβα, τις ιδιαίτερες σχέσεις με τον κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο, τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης στον λαό της Κύπρου, το ενδιαφέρον και την προσπάθεια για την ανάπτυξη δεσμών ανάμεσα στον ελληνικό και στον τουρκικό λαό κλπ. Για τη διεθνιστική του δράση τιμήθηκε ως αντιπρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, ενώ βραβεύτηκε και με το Βραβείο Λένιν από την ΕΣΣΔ.
Ιδιαίτερη και πολύχρονη, όμως, ήταν και η σχέση του με την ΕΕΔΥΕ, ήδη από την ίδρυσή της το 1955. Στην πρώτη απαγορευμένη Πορεία Ειρήνης το 1963, ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ανάμεσα στους 1100 συλληφθέντες από την χωροφυλακή. Ένα χρόνο μετά κι έπειτα από τη δολοφονία του αντιπροέδρου της ΕΕΔΥΕ, βαλκανιονίκη και βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη, στη δεύτερη πορεία Ειρήνης ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν κεντρικός ομιλητής στην κατάληξη της Πορείας, στο Πεδίον του Άρεως. Πρωτοστάτησε στον αγώνα ενάντια στην εμπλοκή της χώρας μας στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και τις επεμβάσεις, ενάντια στις ΑμερικανοΝΑΤΟϊκές βάσεις και στα πυρηνικά. Στα χρόνια που ακολούθησαν συμμετείχε στη δράση του αντιπολεμικού – αντιιμπεριαλιστικού κινήματος μέσα από τις γραμμές της Επιτροπής Ειρήνης Διανοούμενων – Καλλιτεχνών. Θα τον θυμόμαστε για πάντα να συμμετέχει στις συγκεντρώσεις της ΕΕΔΥΕ και των φορέων του λαϊκού κινήματος ενάντια στις επεμβάσεις στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, αλλά και στις μεγάλες συναυλίες καταδίκης των βομβαρδισμών των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ στη Γιουγκοσλαβία. Για τη συμβολή του στη δράση της ΕΕΔΥΕ, του απονεμήθηκε από την ΕΕΔΥΕ το τιμητικό μετάλλιο “Γρηγόρης Λαμπράκης” κι ανακηρύχτηκε στο επίτιμο προεδρείο της ΕΕΔΥΕ.
Η ΕΕΔΥΕ, οι αγωνιστές του αντιπολεμικού – αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, οι αγωνιζόμενοι λαοί του κόσμου αποχαιρετάμε με σεβασμό τον δικό μας Μίκη Θεοδωράκη, που ούτε στιγμή δεν έπαψε να οραματίζεται και να ανυψώνει τον αγώνα του λαού που πολεμά για το δίκιο του, που παλεύει “για όλου του κόσμου το ψωμί, το φως και το τραγούδι”, που μας έμαθε να τραγουδάμε ότι “θέλει αρετή και τόλμην η ελευθερία”. Ωσεί παρών μέσα από το έργο και την πορεία του θα δίνει κουράγιο και θα συντροφεύει κάθε μικρό και μεγάλο αγώνα μας για ένα κόσμο με πραγματική ειρήνη, φιλία, αλληλεγγύη, σχέσεις αμοιβαίου οφέλους ανάμεσα στους λαούς, μέχρι να σημάνουν οι καμπάνες της κοινωνικής απελευθέρωσης, μέχρι την τελική νίκη.
Αθάνατος Μίκη!
