Συναδέλφισσες – συνάδελφοι,

Η σημερινή πρωτοβουλία των κλαδικών συνδικάτων του ΣΕΤΗΠ, του Χρηματοπιστωτικού και των Λογιστών, πραγματοποιείται με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης της ΝΔ να φέρει και να ψηφίσει στη Βουλή νομοσχέδιο για την τηλεργασία. Ένα νομοσχέδιο που έρχεται να προστεθεί στα δεκάδες αντεργατικά νομοσχέδια που ψηφίστηκαν το τελευταίο καιρό, κατά τη διάρκεια της καραντίνας αλλά και μετά, με την γελοία δικαιολογία ότι τα ψηφίζουνλόγω της πανδημίας, προκειμένου δήθεν να διασφαλίσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων μέσα σε τέτοιες συγκυρίες, δικαιώματα που έχουν να κάνουν είτε με την υγεία μας, είτε με τις εργασιακές μας σχέσεις.

Με αυτή τη δικαιολογία και εκτάκτως μες στο κατακαλόκαιρο, πέρασαν ΠΝΠ και νόμοι, μέχρι και ο τελευταίος πριν μια βδομάδα για την απαγόρευση των διαδηλώσεων, ένας νόμος στον οποίο πολύ σωστά τα συνδικάτα και οι εργαζόμενοι εξ αρχής αντέδρασαν και απέδειξαν ότι δεν θα τον εφαρμόσουν, ότι αυτός ο νόμος όπως και άλλες τέτοιου τύπου προσπάθειες πολλών κυβερνήσεων να βάλουν στο γύψο τις διεκδικήσεις μας, έπεσαν στο κενό.

Αυτή τους η βιασύνη όμως, επιβεβαιώνει αδιάψευστα όσα όλο αυτό το διάστημα προειδοποιούσαμε σαν συνδικάτα. Ότι δηλαδή η πανδημία αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους μεγαλοεργοδότες να κατοχυρώσουν μια σειρά από αντεργατικά μέτρα που παρουσιάστηκαν ως «έκτακτα» και τώρα μονιμοποιούνται, όπως ήταν άλλωστε σχεδιασμένο από την αρχή με στόχο να πληρώσουμε πάλι οι εργαζόμενοι την κρίση.

 Απευθυνθήκαμε λοιπόν στα μέλη των σωματειακών μας επιτροπών, στα επιχειρησιακά σωματεία των κλάδων μας, και σε άλλα κλαδικά συνδικάτα που έχουν αναφορά στην τηλεργασία, έχουν εργαζόμενους που αναγκάστηκαν να δουλέψουν με αυτή τη μορφή κυρίως μες στη καραντίνα, προκειμένου από κοινού να σχεδιάσουμε και να ενιοποιήσουμε τη δράση μας, να αντιμετωπίσουμε τους αντεργατικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης και των επιχειρηματικών ομίλων.

ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ

Είναι ξεκάθαρο ότι σκοπός τους είναι η ένταση της εκμετάλλευσης, μια πάγια επιδίωξη του κεφαλαίου προκειμένου να αυξάνει τα κέρδη του. Το μέτρο της τηλεργασίας που έρχεται τώρα να κατοχυρωθεί με νόμο από την κυβέρνηση της ΝΔ και να μονιμοποιηθεί (γιατί μέχρι στιγμής δεν είχε μόνιμο, αλλά έκτακτο χαρακτήρα. Εξού και η ΝΔ παρέτεινε με αλλεπάλληλες ΠΝΠ την τηλεργασία από μήνα σε μήνα, επειδή δεν υπήρχε νόμος που να την κατοχυρώνει…) έχει σαν στόχο να διατηρήσει το «διευθυντικό δικαίωμα» στην επιβολή αυτής της «ευέλικτης» μορφής απασχόλησης.

Από την πείρα που αντλήσαμε αυτούς τους μήνες ¨τηλεργαζόμενοι¨, έχουμε βγάλει κάποια πρώτα συμπεράσματα και καταλαβαίνουμε πολύ καλά που το πάνε, τι θέλουν να πετύχουν με τη νομιμοποίηση και μονιμοποίηση αυτής της μορφής εργασίας. Στη συνέχεια μάλιστα θα δείτε ότι ερευνώντας τα στοιχεία, καταμετρήσαμε περίπου 23 διαφορετικές μορφές τηλεργασίας!

Πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η τηλεργασία καταργεί κάθε διάκριση ανάμεσα στον εργάσιμο και μη εργάσιμο χρόνο. Υπάρχουν δεκάδες καταγγελίες εργαζομένων, μελών των σωματείων μας, οι οποίοι μιλούν για 12ωρη εργασία, δουλειά τα Σαββατοκύριακα, αργά το βράδυ. Δεν ήταν λίγες οι φορές που έπαιρναν στα κινητά τους οι προϊστάμενοι για να τσεκάρουν μες στη νύχτα κάποιο μέηλ που τους έστειλαν ή που κάποιοι πιο θερμόαιμοι τους έκαναν και παρατήρηση που δεν απάντησαν σε μέηλ τους, αρκετές ώρες μετά τη λήξη του συμβατικού ωραρίου. Και όταν τους έλεγαν οι συνάδελφοι ότι ήταν εκτός ωραρίου, η απάντηση ήταν αυθόρμητη: ¨Ε, δε σε ξεσήκωσα κιόλας! Απ’ το σπίτι σου σου είπα να απαντήσεις!¨

Έρευνες έδειξαν ότι η τηλεργασία απογειώνει την εντατικοποίηση. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των εργαζομένων που αναφέρουν ότι το ωράριο εργασίας τους δεν συμβαδίζει με τις οικογενειακές και κοινωνικές τους υποχρεώσεις ενώ κυμαίνεται στο 12% με 15% σε όσους δεν εργάζονται με τηλεργασία, αυτό το ποσοστό αυξάνει στο 25% με 28% σε όσους τηλεργάζονται. Άρα, εκ των πραγμάτων, δεν ισχύει και αυτή η δικαιολογία που μας δίνουν οι εργοδότες, ότι δήθεν από το σπίτι ή τηλεργαζόμενος, θα έχουμε και την ευκαιρία να συγκαιράσουμε επαγγελματικές με οικογενειακές υποχρεώσεις. Επιχείρημα που βρίσκει κυρίως απήχηση στις γυναίκες των κλάδων μας, καθώς αυτές είναι κυρίως που καλούνται λόγω των πολλαπλών τους ρόλων να συνδυάσουν στο ίδιο 24ωρο πολλές υποχρεώσεις, φροντίδας παιδιών ή ηλικιωμένων, νοικοκυριού και ταυτόχρονα εργασίας.

Ένα ακόμη επιχείρημα που μας αραδιάζουν τώρα τελευταία, είναι ότι με την τηλεργασία, τη δουλειά από το σπίτι ο εργαζόμενος γλιτώνει έξοδα (μεταφορικά, βενζίνες κλπ). Αποδείχτηκε λοιπόν περίτρανα πως όχι μόνο δεν έκαναν οικονομία εργαζόμενοι από τον υπολογιστή του σπιτιού τους, αλλά αντίθετα έβαλαν βαθειά το χέρι στην τσέπη. Άλλες φορές επειδή ζήτησαν να εργάζονται με τους δικούς τους υπολογιστές, τη δική τους οικιακή σύνδεση του σπιτιού, άλλες φορές γιατί χρειάστηκε να πάρουν τα τηλέφωνα της δουλειάς από το κινητό ή το σταθερό τηλέφωνό τους. Σίγουρα όλοι χρειάστηκαν να καταναλώσουν περισσότερο πετρέλαιο, μιας και τις ώρες που κανονικά ήταν στη δουλειά, τώρα αναγκαστήκαν να ζεσταινόνται στο σπίτι. Σήμερα, το ερκοντίσιον κλπ. Για να μην υπολογίσουμε τις κάμερες και τα μικρόφωνα που έπρεπε να προμηθευτούν για τον υπολογιστή του σπιτιού, την καρέκλα γραφείου κλπ. Έτσι, ενώ ο εργοδότης μειώνει τα λειτουργικά του κόστη, οι εργαζόμενοι καλούνται να πληρώνουν ξανά και ξανά για τις ανάγκες της εργασίας τους.

Με την δουλειά από το σπίτι, ο εργαζόμενος απομονώνεται.  Χάνει τη δυνατότητα να συνεργαστεί άμεσα με τους συναδέλφους του, μπαίνουν έτσι περισσότερα εμπόδια στην κατανόηση του κοινωνικού χαρακτήρα της εργασίας, στη δημιουργία κοινωνικών δεσμών, στη συμμετοχή σε ομαδικές και κοινωνικές συζητήσεις, στην οργάνωση και διεκδίκηση.

Εφαρμόστηκαν ακόμα και «νέες – σύγχρονες» μέθοδοι ασφυκτικού ελέγχου κι αξιολόγησης των εργαζομένων, διαδικτυακής παρακολούθησής τους. Μπορεί φαινομενικά ο εργαζόμενος να μην έχει τον προϊστάμενο πάνω από το κεφάλι του, όμως όλες οι επιχειρήσεις βρήκαν τρόπους να πιέζουν για μεγαλύτερη απόδοση με περισσότερη και πιο εντατικοποιημένη εργασία. Και εδώ ήρθαν και οι κάμερες που έχουν επιβάλει σε κάποιους κλάδους για να ελέγχουν τους εργαζόμενους, τις οποίες αν και το Δελτίο Τύπου του υπουργείου λέει ότι ο νέος νόμος θα τις απαγορεύει, ωστόσο υπάρχουν πολλές ακόμη τεχνικές κ τεχνολογικές υποδομές, συστήματα που θα βάζουν θηλιά στον εργαζόμενο. Μάλιστα, από στοιχεία του ΙΝΕ της ΟΤΟΕ αντλούμε την πληροφορία ότι με την τηλεργασία επιταχύνθηκαν ηλεκτρονικά συστήματα αξιολόγησης που ενισχύουν την ατομική στοχοθεσία, την εντατικοποίηση.

Και φυσικά μόνο γέλιο μπορεί να προκαλέσει η διάταξη του νομοσχεδίου που μιλά για εξασφάλιση της «τήρησης του ωραρίου από τον εργοδότη», αφού αν μια φορά δεν τηρείται στους χώρους εργασίας το ωράριο, όπου μάλιστα οι εργαζόμενοι συνυπάρχουν, όπου σε κάποιες περιπτώσεις δρα σωματείο και υπάρχουν συλλογικές διαδικασίες, τότε κατανοούμε ότι σε συνθήκες εργασίας από το σπίτι η καταστρατήγησή του είναι ακόμα πιο εύκολη. Ούτε βέβαια αποτελεί εγγύηση η αναγγελία του ωραρίου στο σύστημα «Εργάνη», αφού επί της ουσίας κανένας μηχανισμός δεν θα είναι ικανός – ακόμα και αν υπήρχε τέτοια κατεύθυνση, που δεν υπάρχει αφού ο ΣΕΠΕ όπως αποδείχτηκε στις συνθήκες της καραντίνας είναι αποψιλωμένος  – να ελέγξει το αν τηρείται το ωράριο για κάθε μεμονωμένο εργαζόμενο.

Νομοθετούν το χαφιεδισμό και την παρακολούθηση, καθώς παρ’ όλο που το υπουργείο θα απαγορεύει τη χρήση κάμερας, θα προβλέπεται η λειτουργία συστημάτων ελέγχου του εργαζόμενου, μέσα στο σπίτι του.

Συνάδελφοι, ιδιαίτερα σε συνθήκες που επιδεινώνονται και λόγω του κορονοϊού, η υγεία και η ασφάλεια του εργαζόμενου μετατρέπονται σε ατομική ευθύνη με απόφαση της κυβέρνησης και των επιχειρηματικών ομίλων. Με την τηλεργασία, η εργοδοσία «πετάει» από πάνω της την υποχρέωση να εξασφαλίζει όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των εργαζομένων (π.χ. γραφεία, ανατομική καρέκλα, οθόνες κατάλληλες, φωτισμός, μέτρα πυρασφάλειας και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών κ.τ.λ.). Έτσι ο εργαζόμενος βρίσκεται ακόμα πιο εκτεθειμένος σε προβλήματα υγείας, όπως μυοσκελετικά, νοητική και οπτική κόπωση, που δεν αναγνωρίζονται πλέον και σαν  επαγγελματικές ασθένειες. Οι υποδομές που αφορούν την ασφάλεια των χώρων δουλειάς γίνονται ατομική ευθύνη του εργαζόμενου στο σπίτι του. Μάλιστα, παρατηρήθηκε ότι λόγω της ευθύνης που νιώθουν οι εργαζόμενοι δουλεύοντας μόνοι τους από το σπίτι, αυτό αύξησε τα ποσοστά άγχους, με άμεσες αρνητικές συνέπειες στην υγεία μας.

Βασικό συμπέρασμα όμως αποτελεί και το γεγονός ότι η εκτεταμένη, μόνιμη και σταθερή χρήση της τηλεργασίας, χτυπά τελικά τη μόνιμη και σταθερή δουλειά με δικαιώματα. Πώς γίνεται αυτό: Προσθέτουν την τηλεργασία στις τόσες μορφές «ευελιξίας», όπως η μερική απασχόληση και η εκ περιτροπής εργασία. Η τηλεργασία μάλιστα θα μπορεί να συνδυάζεται με αυτές, όπως και να συνδυάζεται με εργασία από το σπίτι του εργαζόμενου και σε εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Ποια είναι λοιπόν τα στοιχεία που έχουμε αντλήσει από αστικές μελέτες και που όπως προείπαμε κάνουν λόγο για 23 τουλάχιστον διαφορετικές μορφές απασχόλησης με την τηλεργασία, ανάλογα με τα κριτήρια που αυτές οι μορφές συνδυάζονται.

Μορφές τηλεργασίας ανάλογα:

Το είδος απασχόλησης:

• μισθωτού
• οιονεί μισθωτού (δηλαδή αμειβόμενου και με μισθό και με «το κομμάτι» και με το μπλοκάκι)
• «ανεξάρτητου» εργαζόμενου, oncall (μερικά απασχολούμενος όταν τον χρειάζεται ο εργοδότης με συμβάσεις μιας ημέρας, μιας εβδομάδας, με συμβάσεις έργου κοκ)
• Αυτοαπασχολούμενου, επιστήμονα με μπλοκάκι κλπ

Τον τόπο τηλεργασίας:

• σταθερή στο σπίτι
• κινητή, μερική, νομαδική (δορυφορικές εγκαταστάσεις εργοδότη, ψηφιακές φάρμες βλ. Βουλγαρία)
• τηλεργασία από οπουδήποτε, πλήρως νομαδική

Τη συχνότητα τηλεργασίας:

• μερική ή εναλλασσόμενη (όχι όλες τις μέρες της βδομάδας, αλλά εξαρχής καθορισμένες)
• ολική στο σπίτι
• ολική νομαδική (τη θεσπίζει ουσιαστικά το νομοσχέδιο. Καμία δυνατότητα επαφής με τον τόπο εργασίας, απομόνωση)
• συμπληρωματική, περιστασιακή (κάποιες φορές που σου ζητά ο εργοδότης πχ ένα project, ίσως και απλήρωτη εργασία από το σπίτι. δεν καλύπτεται ο εργαζόμενος από το νομοσχέδιο)

Επίσης:

• Αν η τηλεργασία αφορά σε σύμβαση πλήρους απασχόλησης, μερικής ή άλλης μορφής (δανεικοί κλπ) αλλάζει και η αντιμετώπιση με το ωράριο. Όταν υπάρχουν υπερβάσεις ωραρίου, ο εργοδότης προτιμά να προσλαμβάνει μερικώς απασχολούμενους, άρα ουσιαστικά χτυπιέται η μόνιμη εργασία.
• Αν η τηλεργασία ελέγχεται με βάση το ωράριο = κλασική
• Αν όμως ελέγχεται με βάση το αποτέλεσμα (smart working), ενισχύεται η ατομική στοχοθεσία. Έτσι έχουμε ένταση της εκμετάλλευσης, εντατικοποίηση. Ο εργαζόμενος ορίζει αυτός πόσες ώρες δουλεύει, εισάγει την ατομική στοχοθεσία. Ιδιαίτερα σε χώρους που άμεσα ή έμμεσα έχουν ενταχθεί οι ατομικοί στόχοι, δημιουργούνται προβλήματα
• Ενδιάμεση υβριδική εργασία, πχ δουλεύεις μεταξύ των ωρών 8πμ με 8μμ, όπου έχεις υποτίθεται την «ελευθερία» να κάνεις και δουλειές του σπιτιού κλπ
• Τηλεργασία σε εργαζόμενους με θέση ευθύνης ή εξειδικευμένους. Παλιότερα σε αυτές τις κατηγορίες συναντούσαμε την τηλεργασία, όμως με την πανδημία μπήκαν για πρώτη φορά σε τηλεργασία οι θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης και οι υποστηρικτικές
• Αν η τηλεργασία γίνεται on line ή off line. On line δεν γίνονται ούτε τα νόμιμα διαλλείματα. Μπορεί να μην επιτραπούν οι κάμερες, όμως υπάρχουν διάφορες άλλες τεχνικές υποδομές για χαφιεδισμό
• Αν η τηλεργασία γίνεται εξ αρχής (με την πρόσληψη) ή στην πορεία.

Συναδέλφισσες – συνάδελφοι,

Για όλους αυτούς τους λόγους είναι προκλητικοί που φέρνουν τη μονιμοποίηση της τηλεργασίας τόσο η ΝΔ, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ που έσπευσε να κατοχυρώσει δια στόματος Αχτσιόγλουότι “τα νέα δεδομένα, λέει, στην αγορά εργασίας επιβάλλουν τη διαμόρφωση ενός αυστηρού πλαισίου” εφαρμογής της τηλεργασίας. Μάλιστα δεν απέκλειεο ΣΥΡΙΖΑ τη χρήση ακόμα και κάμερας, εάν αυτή είναι αιτιολογημένη από τις ανάγκες της εργασίας!

Είναι όμως ακόμη πιο προκλητική η ΓΣΕΕ, ο εργοδοτικός και κυβερνητικός συνδικαλισμός στους κλάδους μας, που αντί να οργανώνουν την πάλη των εργαζομένων ενάντια στην τηλεργασία και τις αρνητικές της συνέπειες στην εργασία και τις ζωές μας, αυτοί αποδέχονται την ουσία της τηλεργασίας, αποδέχονται την ύπαρξη της εντατικοποίησης, της ανταγωνιστικότητας και της συνεχόμενης αύξησης της εκμετάλλευσης. Δεν μας ξενίζει, αφού ο ρόλος του βρίσκεται στην υπεράσπιση της στρατηγικής του κεφαλαίου. Γι αυτό και βάζουν τα δυνατά τους για να θεσμοθετηθεί η τηλεργασία και οι όροι της. Προτάσσουν την έναρξη της διαβούλευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και θέτουν ως αίτημα την υπογραφή κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων που θα διατηρούν δήθεν και θα επεκτείνουν τα εργασιακά μας δικαιώματα, αλλά στην ουσία με αυτό τον τρόπο κατοχυρώνουν και θεσμικά την τηλεργασία και τις συνέπειές της. Είναι προσχηματικές οι δήθεν αντιδράσεις τους, αφού όλοι αυτοί εγκαλούν την κυβέρνηση όχι γιατί φέρνει νόμο για την τηλεργασία (αντίθετα, θεωρούν ότι έχει καθυστερήσει κιόλας), αλλά η αντίδρασή τους ακουμπά στο ότι δεν τους κάλεσαν σε διαβούλευση πρώτα, προκειμένου να συνδιαμορφώσουν το νομικό πλαίσιο και να συμφωνήσουν στις διατάξεις του νομοσχεδίου.

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ

Είναι αντιεπιστημονικές οι απόψεις που ακούγονται από την κυβέρνηση, την Ε.Ε, το ΣΕΒ και τους επιχειρηματικούς ομίλους, τους εργατοπατέρες, ότι είμαστε αναχρονιστικοί και οπισθοδρομικοί επειδή δεν δεχόμαστε την τηλεργασία, μιας και αυτό δήθεν θα σήμαινε ότι αποδεχόμαστε το σύγχρονο και την πρόοδο. Όμως εκσυγχρονισμός και πρόοδος δεν είναι η προσαρμογή των εργασιακών σχέσεων στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του κεφαλαίου, όπως προσπαθούν να μας το παρουσιάσουν. Ούτε διευκολύνει τους εργαζόμενους η δουλειά χωρίς ωράριο, η διαθεσιμότητα στην εργοδοσία 24 ώρες το 24ωρο, η πλήρης ανατροπή της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής. Πρόοδος είναι η μείωση του εργάσιμου χρόνου, η σταθερή δουλειά με δικαιώματα για όλους, η κατάργηση κάθε μορφής «ευελιξίας», οι μισθοί και τα δικαιώματα με βάση τις ανάγκες. Πρόοδος είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας και της επιστήμης να γίνονται εργαλείο απελευθέρωσης των εργαζομένων από την εκμετάλλευση και όχι η ένταση αυτής της βαρβαρότητας. Να λοιπόν που πρέπει να στοχεύει και η πάλη των εργαζομένων, βάζοντας στο στόχαστρο και το απαράδεκτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την τηλεργασία.

Τα σωματεία μας μπαίνουν μπροστά στον αγώνα ενάντια σε όλες αυτές τις στοχεύσεις. Οργανώνουμε την πάλη μας με αιτήματα:

• Να μην κατατεθεί το νομοσχέδιο για την τηλεργασία. Να καταργηθούν οι αντεργατικές διατάξεις και οι ΠΝΠ, που περιλαμβάνουν και την τηλεργασία
• Να μην υπάρξει καμία σκέψη για μονιμοποίηση της τηλεργασίας
• Η επιστροφή στους χώρους δουλειάς να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, τηρώντας τις αποστάσεις, εξασφαλίζοντας κατάλληλους χώρους και με όλα τα απαραίτητα μέτρα. Να υπάρχει γιατρός εργασίας σε μόνιμη βάση.
• Να θεωρηθούν άκυρες οι απολύσεις που έγιναν με οποιοδήποτε τρόπο αυτή την περίοδο και σε συνθήκες τηλεργασίας. Να απαγορευτούν το επόμενο διάστημα.
• Σταθερό και συνεχές ωράριο, 7ωρο– 5νθήμερο, να καταργηθούν οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, καμιά διευθέτηση του χρόνου εργασίας, σαφής διάκριση εργάσιμου – μη εργάσιμου χρόνου.

ΚΛΙΜΑΚΩΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΜΑΣ

          Από τη σημερινή σύσκεψη απευθύνουμε πλατύ κάλεσμα στους εργαζόμενους των κλάδων μας και των υπολοίπων κλάδων, στα μέλη μας, σε όλα τα σωματεία της Αττικής που οι εργαζόμενοι τους απασχολούνται με τηλεργασία. Τους καλούμε σε ετοιμότητα και σε οργάνωση του αγώνα. Προτείνουμε, με βάση και τη σημερινή συζήτηση:

• Να διαμορφώσουμε μια ανακοίνωση – ψήφισμα που θα υπογράφεται από τις οργανώσεις που συμμετέχουν στη σημερινή σύσκεψη και άλλα σωματεία που θα προστεθούν στη συνέχεια.
• Να διευρυνθεί ο κατάλογος με συζήτηση μέσα στα σωματεία και τους χώρους δουλειάς
• Να το κοινοποιήσουμε στα κόμματα της Βουλής και στο Υπ. Εργασίας
• Να προχωρήσουμε σε κινητοποίηση τις μέρες που θα φέρει η κυβέρνηση στην ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για την τηλεργασία.