Το ΠΑΣΟΚ σε ρόλο λαγού για το «Νέο Λύκειο» των σκληρών ταξικών φραγμών
Το ΠΑΣΟΚ, με μακρά και συνεπή θητεία στη διάλυση της δημόσιας εκπαίδευσης – από τις «μεταρρυθμίσεις Αρσένη», που αποθέωσαν τις εξετάσεις σε πλήθος μαθημάτων και υπονόμευσαν τον μορφωτικό ρόλο του Λυκείου, μέχρι τη Διαμαντοπούλου των φωτοτυπιών και της «αυτονομίας της σχολικής μονάδας» – επανέρχεται το 2025, ζητώντας «εθνικό διάλογο» για την αναμόρφωση του Λυκείου και της πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Παρουσιάζει μάλιστα ως επίκαιρη και ώριμη την πρόταση που είχε καταθέσει από το 2012 – την ίδια πρόταση που επιχείρησε να εφαρμόσει τότε, ενισχύοντας τη λογική της επιλογής, του αποκλεισμού και της πρώιμης κατεύθυνσης των μαθητών σε εκπαιδευτικά και κοινωνικά αδιέξοδα.
Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ, με άξονα το λεγόμενο «Εθνικό Απολυτήριο», προβλέπει ένα Λύκειο-μαραθώνιο εξετάσεων, αξιολόγηση διαρκείας, τράπεζες θεμάτων σε όλες τις τάξεις και καθοριστικό ρόλο των βαθμών του απολυτηρίου στην πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Το μοντέλο αυτό ενισχύει ακόμη περισσότερο τον ανταγωνισμό, τη βαθμοθηρία και την εξώθηση των μαθητών στα φροντιστήρια, βαθαίνοντας τις κοινωνικές και μορφωτικές ανισότητες, ενώ την ίδια ώρα ακυρώνει πλήρως τον παιδαγωγικό χαρακτήρα όλων των τάξεων του Λυκείου, μετατρέποντάς το σε εξεταστικό μηχανισμό διαλογής.
Παράλληλα, ήδη από την πρότασή του το 2012, το ΠΑΣΟΚ εισηγούνταν τον πρόωρο διαχωρισμό των μαθητών από τη Β’ Λυκείου, διαμορφώνοντας ξεκάθαρες διαδρομές για όσους «δεν κάνουν» για το πανεπιστήμιο. Στην πράξη, αυτό σήμαινε ότι για χιλιάδες μαθητές – ιδιαίτερα από λαϊκά στρώματα – ο δρόμος προς την Ανώτατη Εκπαίδευση θα έκλεινε από τα 16, με τη γενική μόρφωση να μετατρέπεται σε προνόμιο για λίγους και τη μεγάλη πλειοψηφία να ωθείται σε κατάρτιση, μαθητεία και φτηνή, ελαστική εργασία. Δεν πρόκειται για εκπαιδευτική πρόταση, αλλά για ξεκάθαρο κοινωνικό φιλτράρισμα, προσαρμοσμένο στις σημερινές ανάγκες των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.
Το ΠΑΣΟΚ, με τη σημερινή του πρωτοβουλία να ζητήσει τη σύγκληση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και την έναρξη «εθνικού διαλόγου» για το Λύκειο, το Εθνικό Απολυτήριο και την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, λειτουργεί και πάλι ως λαγός. Όχι τυχαία: οι προτάσεις του κινούνται στην ίδια γραμμή με αυτές της Νέας Δημοκρατίας, που ήδη εφαρμόζει την τράπεζα θεμάτων, την ΕΒΕ και τον αποκλεισμό χιλιάδων μαθητών από τη μόρφωση. Το ΠΑΣΟΚ απλώς βγαίνει μπροστά για να μετρήσει αντιδράσεις και να «στρώσει το έδαφος» – όπως ταιριάζει σε έναν καλό συνεταίρο. Ο «διάλογος» για το Λύκειο είναι απλώς το ζέσταμα. Το γήπεδο στρώνεται – και για την αντιλαϊκή πολιτική, και για την ενδεχόμενη συγκυβέρνηση των πρόθυμων.
Η γραμμή αυτή, βέβαια, δεν αφορά μόνο το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία. Και ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, κινήθηκε στην ίδια αντιδραστική κατεύθυνση. Έβαλε το δικό του λιθαράκι στη μετατροπή της Γ’ Λυκείου σε προθάλαμο των πανελλαδικών, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τον μορφωτικό της χαρακτήρα και συρρικνώνοντας τη γενική παιδεία. Παράλληλα, επιχείρησε να ενσωματώσει τον βαθμό του απολυτηρίου στον υπολογισμό της πρόσβασης στα ΑΕΙ, ενισχύοντας έτσι τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του Λυκείου και προσδένοντάς το ακόμη πιο στενά με το σύστημα εισαγωγής, αντί να υπηρετεί τη μόρφωση όλων των μαθητών.
Το σχολείο που οραματίζονται δεν είναι ούτε νέο ούτε αναβαθμισμένο. Είναι το ίδιο παλιό, σκληρό, ταξικό σχολείο των αποκλεισμών. Δεν ενδιαφέρεται να μορφώσει ολόπλευρα όλα τα παιδιά, αλλά να ταξινομήσει, να διαχωρίσει, να «κατευθύνει» από νωρίς – με βάση το πορτοφόλι, το κοινωνικό υπόβαθρο και τις ανάγκες της αγοράς.
Η πολιτική που ευθύνεται για τα αδιέξοδα της σημερινής εκπαίδευσης δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως η λύση. Οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές και οι γονείς γνωρίζουμε καλά τι σημαίνουν εξεταστικοί φραγμοί, τράπεζες θεμάτων, απολυτήρια-κόφτες και πρώιμη κατάρτιση. Οι μαθητές μας δεν είναι υλικό για αξιολόγηση και ταξινόμηση, αλλά νέοι άνθρωποι που έχουν δικαίωμα στη γνώση, στη μόρφωση, στη ζωή.
Θα βρεθούμε μπροστά και θα παλέψουμε για ένα Λύκειο που θα μορφώνει, θα εμπνέει και θα στηρίζει τη νέα γενιά – όχι για ένα Λύκειο που θα συνθλίβει τα όνειρα και τη ζωή της.
