Τα συνταξιοδοτικά συστήματα της χώρας μας , όπως και στο υπόλοιπο κόσμο αναπτύχθηκαν μέσα από σκληρούς και πολλές φορές αιματηρούς αγώνες της εργατικής τάξης. Η αστική τάξη αναγκάστηκε να «συνδράμει» στην ανάπτυξή τους και κάτω από την πίεση που άσκησαν οι κατακτήσεις των εργαζομένων στις σοσιαλιστικές χώρες .Φυσικά σε κάθε χώρα πήραν διαφορετικά χαρακτηριστικά και ως προς την χρηματοδότησή τους και τις παροχές τους.
Από το 1992 μετά την συνθήκη του Μάαστριχτ, τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες άρχισε η σταδιακή αντεπίθεση της αστικής τάξης να πάρει πίσω ό,τι είχε παραχωρήσει με σημεία αιχμής την σταδιακή απαλλαγή των εργοδοτών και του κράτους από τα συνταξιοδοτικά συστήματα και την μετατροπή τους σε ατομική υπόθεση και παράλληλα οι εισφορές των εργαζομένων να κατευθυνθούν σε ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Φυσικά βάφτιζαν όλες αυτές τις αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις και νομοθετήσεις ως προσπάθεια διάσωσης του ασφαλιστικού συστήματος.
Το 1992 στην Ελλάδα εκφράστηκε με την ψήφιση του νόμου 2084/92 με κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και Υπουργό Εργασίας τον κ. Σιούφα. Με τον νόμο αυτό αυξήθηκαν τα όρια ηλικίας, οι εισφορές κλπ . Η πιο χαρακτηριστική διάταξη όμως ήταν ο διαχωρισμός των εργαζομένων σε νέους και παλαιούς με προφανή στόχο να διαιρέσουν τους εργαζόμενους.
Από το 1992 έως το 2010 ψηφίστηκαν διαδοχικά δεκάδες αντιασφαλιστικοί νόμοι είτε είχαμε κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας είτε ΠΑΣΟΚ, που εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση και τους οποίους κατήγγελλαν δήθεν για την ψήφισή τους , που όχι μόνο δεν καταργούσαν αλλά πατώντας σε αυτούς νομοθετούσαν ακόμα πιο αντιδραστικές αλλαγές. Συνοπτικά περιελάμβαναν αυξήσεις στα όρια ηλικίας, ενοποιήσεις ταμείων, αύξηση ασφαλιστικών εισφορών . Μία από τις σημαντικότερες ρυθμίσεις ήταν ο νόμος Ρέππα (ΠΑΣΟΚ) 3029/2002, όπου θεσμοθετείται στην Ελλάδα η δυνατότητα ίδρυσης επαγγελματικών ταμείων.
Από το 2010 έως με το επιχείρημα της καπιταλιστικής κρίσης στη χώρα έχουμε μία πρωτοφανή επίθεση και βάρβαρες αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα της πατρίδας μας με την ψήφιση αλλεπάλληλων ασφαλιστικών νόμων. Φυσικά το επιχείρημα που για ακόμα μία φορά επικαλούνται είναι η διάσωση του ασφαλιστικού συστήματος και μάλιστα κάθε φορά με τον ίδιο χρονικό ορίζοντα τα επόμενα 50 χρόνια!
Οι πιο χαρακτηριστικοί είναι :
Α. N. 3863/10 (για ιδιωτικό τομέα) Ν.3865/10(για δημόσιο) , κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ υπουργός εργασίας Α. Λοβέρδος και τους συνυπογράφουν μεταξύ άλλων οι υπουργοί Ι. Ραγκούσης σημερινός βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ , Μ. Χρυσοχοίδης σημερινός Υπουργός Δημ. Τάξης Νέας Δημοκρατίας και Μ. Ξενογιαννακοπούλου σημερινή βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ. Θεσμοθετούνται νέες αυξήσεις στα όρια ηλικίας και αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Μία χαρακτηριστική διάταξη αυτού του νόμου είναι το άρθρο 11 παρ. 3, το οποίο βρίσκεται σε ισχύ και προβλέπει την αύξηση των ορίων ηλικίας με βάση την αύξηση του προσδόκιμο ζωής της χώρας μας.
Β. Ν. 4052/2012. Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΔΗΜΑΡ υπουργός Εργασίας Γ. Κουτρουμάνης . Το κεφάλαιο ΙΑ αυτού του νόμου ασχολείται με την επικουρική ασφάλιση. Γίνονται σημαντικές αλλαγές με κυριότερες την εισαγωγή της νοητικής κεφαλαιοποίησης ως τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων , διάταξη την οποία εφάρμοσε αργότερα ο Κατρούγκαλος με τον νόμο 4387/16 και την δυνατότητα ίδρυσης ταμείων υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης. Κάτι το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι την υλοποίηση της ίδρυσης αυτών των ταμείων ανέλαβαν 4 ομοσπονδίες εργαζομένων στις οποίες πλειοψηφούσαν δυνάμεις της ΠΑΣΚΕ , του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΑΚΕ (Ομοσπονδία Ιδιωτικών υπαλλήλων (σούπερ μάρκετ), ομοσπονδία εργαζομένων στις ασφαλιστικές εταιρείες, Ομοσπονδία εργαζομένων στα πετρέλαια και η ομοσπονδία ιατρικών επισκεπτών παρακάπτοντας την ομοσπονδία φαρμάκου , που κυριαρχούν οι ταξικές δυνάμεις και η οποία αντιδρούσε στην δημιουργία των 4 επαγγελματικών ταμείων που ιδρύθηκαν εκείνη την περίοδο.
Γ. Ν.4093/2012 Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΔΗΜΑΡ υπουργός Εργασίας Ι. Βρούτσης . Θεσπίζονται νέες αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις με χαρακτηριστικότερη την αύξηση όλων των ορίων ηλικίας στα έως τότε ισχύοντα κατά 2 χρόνια με αποτέλεσμα και το γενικό όριο ηλικίας στην Ελλάδα να πάει στο 67ο έτος από το 65ο που ίσχυε έως τότε. Επίσης περιλαμβάνει και μείωση συντάξεων.
Δ. Ν. 4336/15 . Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ . Πρόκειται φυσικά για το 3ο μνημόνιο το οποίο περιέχει και συνταξιοδοτικές διατάξεις. Υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος. Με τις διατάξεις του νόμου αυτού έχουμε τεράστιες αυξήσεις των ορίων ηλικίας και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και αύξηση 17 χρόνια (μητέρες με ανήλικο). Αλλάζει η έννοια της θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν χιλιάδες εργαζόμενοι και να μην έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης. Τον νόμο υπερψήφισαν ΟΛΑ τα κόμματα της βουλής (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ, ΠΟΤΑΜΙ ) πλην του ΚΚΕ.
Ε. Ν. 4387/16. Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος, γνωστός και ως νόμος με το όνομά του. Βασικές του διατάξεις είναι η δημιουργία του ΕΦΚΑ με την ενοποίηση όλων των ταμείων κύριας ασφάλισης, η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των κύριων συντάξεων και η δημιουργία της λεγόμενης εθνικής και αντ αποδοτικής σύνταξης, η κατάργηση της κατώτερης σύνταξης, η θέσπιση ηλικιακών ορίων για τις συντάξεις χηρείας, η δημιουργία του ΕΤΕΑ (ενοποίηση όλων των επικουρικών ταμείων) και η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και εισαγωγή της νοητής κεφαλαιοποίησης στο τρόπο υπολογισμού της. Εισάγεται επανυπολογισμός όλων των συντάξεων που καταβάλλονταν μέχρι σήμερα. Έχουμε αυξήσεις εισφορών και πολλά άλλα. Δίκαια αυτό ς ο νόμος έχει χαρακτηριστεί ως λαιμητόμος .
ΣΤ. Ν. 4670/2020, Κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας. Υπουργός Εργασίας Ι. Βρούτσης. Έχουμε την δημιουργία του e- ΕΦΚΑ με την ενοποίηση των ταμείων κύριας και επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ. Ουσιαστικά δημιουργείται ένα εργαλείο στην κατεύθυνση της κατάργησης της επικουρικής σύνταξης και του εφάπαξ και την προώθηση τους στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Βλέπουμε ξεκάθαρα ότι οι σαρωτικές αλλαγές σε βάρος των συνταξιοδοτικών και άλλων δικαιωμάτων γίνεται ανεξάρτητα αν βρισκόμασταν σε περίοδο οικονομικής κρίσης ή ανάπτυξης. Με όλους αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις είχαμε μεγάλη μείωση συντάξεων κύριων και επικουρικών και των εφάπαξ.
Βλέπουμε ότι τα επιχειρήματα κάθε φορά για την επιχειρούμενη μεταρρύθμιση , όπως συνηθίζουν να αποκαλούν τους αντιασφαλιστικούς νόμους, είναι ακριβώς τα ίδια από όλες τις κυβερνήσεις και δείχνει το μέγεθος της υποκρισίας και της παραπλάνησης των εργαζομένων αφού η μία κυβέρνηση πατάει επάνω στο νομοθέτημα της άλλης .
Η βασική τους επιχειρηματολογία για τις αλλαγές του συνταξιοδοτικού συστήματος επικεντρώνεται με την επίκληση διάφορων κατά καιρούς εφευρημάτων. Ας δούμε ορισμένα :
α. Δεν αντέχει το κράτος την χρηματοδότηση. Καταρχήν οι εργαζόμενοι καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές τις οποίες διαχρονικά έχουν καταληστέψει με διάφορους τρόπους . Το κράτος ως εργοδότης για δεκάδες χρόνια δεν κατέβαλε εισφορές ως εργοδότης. Τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού προέρχονται από τους φόρους που πληρώνουν εργαζόμενοι και συνταξιούχοι.
β. Οι επιχειρήσεις πρέπει να απαλλαγούν από το μη μισθολογική κόστος , όπως έτσι ονομάζουν τις εργοδοτικές εισφορές. Η λεγόμενη εργοδοτική εισφορά δεν είναι τίποτα άλλο από την υπεραξία που παράγουν οι εργαζόμενοι σε επιχειρησιακό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο Δηλαδή πρόκειται περί εισφοράς των εργαζομένων και ας βαφτίζεται ως εργοδοτική.
γ. Τα όρια ηλικίας πρέπει να αλλάζουν εφόσον αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής. Ο στόχος τους είναι η λεγόμενη ενεργός γήρανση δηλαδή να δουλεύουμε έως το βιολογικό μας τέλος και η αύξηση των ορίων ηλικίας είναι μία τέτοια μέθοδος.
δ. Οι εισφορές δεν πρέπει να βαλτώνουν αλλά να αποτελούν εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης. Αυτό το επιχείρημα σπάει κόκκαλα. Δηλαδή οι εισφορές των εργαζόμενων να πηγαίνουν στο τζόγο, να επενδύονται και να μπουν στη διαδικασία του ρίσκου; Οι εισφορές καταβάλλονται για τον ακριβώς αντίθετο λόγο δηλαδή να δημιουργήσουν μία ασφάλεια ώστε να στηριχθεί ο εργαζόμενος όταν φύγει από τον ενεργό βίο είτε λόγω γήρατος είτε λόγω αναπηρίας είτε λόγω θανάτου για τα προστατευόμενα μέλη του.
ε. Υπήρχαν στρεβλώσεις στα συνταξιοδοτικό σύστημα. Αν υπήρχαν τέτοιες είναι απειροελάχιστες , τις οποίες το κράτος δημιούργησε για να προσεταιριστεί κάποια κομμάτια των εργαζομένων, όμως οι αλλαγές δεν έγιναν για αυτές αλλά για το σύνολο των συνταξιοδοτικών συστημάτων.
Οι θέσεις μας βρίσκονται στον αντίποδα της κυβερνητικής και εργοδοτικής προπαγάνδας.
Οι συντάξεις θα πρέπει να καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες.
Τα όρια ηλικίας πρέπει άμεσα να μειωθούν. Ο τεράστιος παραγόμενος πλούτος και απίστευτη τεχνολογική εξέλιξη επιβάλει την μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ώστε ο εργαζόμενος να βρεθεί μεγαλύτερο διάστημα εκτός εργασίας και να το αξιοποιήσει όπως θέλει.
Το συνταξιοδοτικό σύστημα πρέπει να είναι αποκλειστικά δημόσιο και καθολικό για όλους.
Το επόμενο διάστημα ετοιμάζεται με εκ νέου αντιασφαλιστική επίθεση.. Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων ετοιμάζονται να ιδιωτικοποιήσουν πλήρως την επικουρική ασφάλιση. Θέλουν οι εισφορές να δοθούν στους επιχειρηματίες για την ανάκαμψη της οικονομίας. Ξεδιπλώνουν αδιάντροπα την αντίληψη τους ότι η κοινωνική ασφάλιση δεν είναι δημόσιο αγαθό αλλά διαδικασία κερδοφορίας . Για αυτούς το κέρδος είναι το μόνο αγαθό και είναι πάνω από το γηρατειά, την αναπηρία ακόμα και τον θάνατο…
Τα συνδικάτα και οι οργανώσεις των συνταξιούχων όπως έδωσαν τη μάχη το προηγούμενο διάστημα, με καλύτερη οργάνωση και μαχητικότητα θα οργανώσουν την απάντηση στην νέα επίθεση κυβέρνησης και επιχειρηματικών ομίλων.
Τάσος Ζερβός
Πρόεδρος του συλλόγου υπαλλήλων ασφαλιστικών ταμείων
