Για τα μέτρα της κυβέρνησης ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό και την νεανική παραβατικότητα

• μακριά από τις πραγματικές αιτίες του ζητήματος και απουσία κάθε μέτρου πρόληψης
• μεταφορά της ευθύνης σε εκπαιδευτικούς και γονείς
• στο στόχαστρο τελικά η ίδια η συλλογική πάλη, οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις της νεολαίας, ενάντια στην πολιτική που οξύνει τα αδιέξοδα

 Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα εδώ και δεκαετίες και έχει αποτελέσει αντικείμενο μεγάλου κύκλου συζητήσεων, δράσεων των εκπαιδευτικών, ερευνών και νομοθετικών ρυθμίσεων. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όξυνση του φαινομένου.

Στα πλαίσια αυτά, η κυβέρνηση:

• εγκαινίασε την ηλεκτρονική πλατφόρμα καταγγελιών (stop-bullying.gov.gr), όπου θα μπορούν να υποβάλλονται επώνυμες και ανώνυμες καταγγελίες (νόμος 5029/2023-ΦΕΚ A’ 55/10.03.2023)
• αυστηροποίησε τις ποινές των μαθητών, επαναφέροντας π.χ. την 5μερη αποβολή
• με το νέο ποινικό κώδικα θεσπίστηκε ως ειδικό έγκλημα η διατάραξη λειτουργίας νοσηλευτικού ή εκπαιδευτικού ιδρύματος, ανοίγοντας το δρόμο της ποινικοποίησης κάθε αγωνιστικής κινητοποίησης

Εξετάζοντας κανείς την ουσία των μέτρων, για την αντιμετώπιση του υπαρκτού και ολοένα οξυμένου φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού και της νεανικής παραβατικότητας, διαπιστώνει κανείς τα εξής:

Α) απουσιάζει κάθε ουσιαστική συζήτηση για τις βαθύτερες και πραγματικές κοινωνικές αιτίες της όξυνσης του φαινομένου. Η αιτία δεν βρίσκεται μέσα στο σχολείο, αλλά “κάτι τρέχει” έξω από το σχολείο, στην κοινωνία, και εκφράζεται μέσα σε αυτό, καθώς είναι μικρογραφία της. Η κοινωνική και οικονομική βία, οι ταξικοί φραγμοί και τα αδιέξοδα που βιώνουν οι νέοι άνθρωποι, είναι απόρροια της κοινωνίας που κινείται με κριτήριο το κέρδος κι έχει σαν σημαία της την εκμετάλλευση και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς.

Β) απουσιάζει κάθε μέτρο πρόληψης, όπως (ενδεικτικά) θα ήταν:

• Ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί σε καθημερινή βάση στα σχολεία, ώστε να εκπονούν ατομικά, ομαδικά, συλλογικά προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης στην πηγή, εντοπίζοντάς τα στην αρχή τους, για να είναι πιο αποτελεσματικά.
• Μείωση του αριθμού των μαθητών/μαθητριών στην τάξη για να μπορούμε να συναναστρεφόμαστε με ουσιαστικό τρόπο, να αναπτύσσουμε ποιοτικές σχέσεις και να μας εμπιστεύονται οι μαθητές μας.
• Ένταξη σε δωρεάν αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες για όλα τα παιδιά, με ευθύνη του Κράτους.
• Απόρριψη του ανταγωνιστικού, εξετασιοκεντρικού, εξοντωτικού σχολείου που εξουθενώνει και “κουρδίζει” τους μαθητές μας, με προγράμματα σπουδών που έπρεπε να έχουν την τέχνη, τον αθλητισμό στο επίκεντρο, για να νιώθουν καλά, να διαπαιδαγωγούνται ολόπλευρα.
• Ουσιαστική μελέτη των συνεπειών της πανδημίας και του εγκλεισμού των νέων ανθρώπων.
• Ενδυνάμωση του Συλλόγου Διδασκόντων.

Τα αιτήματα αυτά, όχι μόνο δεν ικανοποιήθηκαν αλλά διαδοχικά, με σειρά νόμων όλων των κυβερνήσεων, έκαναν ακόμα πιο αβίωτη την εκπαιδευτική πραγματικότητα. Άρα, το φιτίλι αυτών των φαινομένων, όπως ο σχολικός εκφοβισμός και η παραβατικότητα, ανάβει και πυροδοτείται, όταν χτίζουν ένα σχολείο που φαντάζει και είναι εχθρικό, ψυχοφθόρο, ανταγωνιστικό στους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και πολύ ακριβό για τους γονείς.

Η κυβέρνηση, στα πλαίσια της κοινωνίας του κέρδους και της εκμετάλλευσης, αντιμετωπίζοντας την εκπαίδευση και τις ανάγκες των νέων ανθρώπων σαν κόστος, λαμβάνει μέτρα στην αντίθετη κατεύθυνση!

Αυξάνει τον αριθμό των μαθητών στην τάξη, κλείνοντας τμήματα, ιδιωτικοποιεί και μετατρέπει σε πανάκριβο εμπόρευμα κάθε ανθρώπινη ανάγκη, όπως ο αθλητισμός και ο πολιτισμός, οξύνει τους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση (ΕΒΕ, Τράπεζα Θεμάτων), αποδυναμώνει τον Σύλλογο Διδασκόντων, καταργεί την κοινωνική παιδεία και τα καλλιτεχνικά από το σχολείο κ.α.

Γ) Μεταφέρουν την ευθύνη σε εκπαιδευτικούς και οικογένεια. Προωθούν επίμονα την πολιτική της “ατομικής ευθύνης”, προκειμένου να κρύψουν τις κυβερνητικές ευθύνες. Στα πλαίσια αυτά:

• έθεσε σε λειτουργία την πλατφόρμα ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό (πιο φτηνό να κάνεις μια πλατφόρμα, από το να προσλάβεις εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, να μειώσεις τον αριθμό των παιδιών στην τάξη, να ιδρύσεις τμήματα ένταξης), με την ευθύνη για τον έλεγχο των καταγγελιών να αναλαμβάνει το σχολείο. Για μια ακόμη φορά, αυτοί που επωμίζονται το βάρος της διαχείρισης, των παρεμβάσεων και του συνόλου των επώνυμων αλλά και ανώνυμων καταγγελιών (άρθρα 7, 8 και 9), θα είναι οι εκπαιδευτικοί (διευθυντής/διευθύντρια, προϊστάμενος/προϊσταμένη του σχολείου και του/της εκπαιδευτικού που θα ορίζεται), δίχως επαρκή επιστημονική στήριξη και με επιβάρυνση των ήδη επιβαρυμένων με ατέλειωτη γραφειοκρατία (εξ αιτίας των συνεχών παράλογων εντολών του διοικητικού μηχανισμού του Υ.ΠΑΙ.Θ.) καθηκόντων τους. 6 μήνες μετά τη λειτουργία της πλατφόρμας, αλήθεια, ποια είναι τα αποτελέσματα; οξύνθηκε ή αμβλύνθηκε το φαινόμενο;
• καθιστά το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς υπεύθυνους, ακόμα και για παραβατικές συμπεριφορές μαθητών/μαθητριών εκτός σχολείου (!), λες και είναι παιδονόμοι. Χαρακτηριστικά αναφέρει το ΦΕΚ 5130, τεύχος Β/10-09-2024: “Τα παιδαγωγικά μέτρα που δύνανται να εφαρμοστούν με γνώμονα το συμφέρον των μαθητών/τριών που παρουσιάζουν αποκλίνουσα συμπεριφορά εντός και εκτός σχολικής μονάδας, κατά τον λόγο αρμοδιότητας του καθενός εκπαιδευτικού οργάνου, είναι τα ακόλουθα: α) προφορική παρατήρηση, β) επίπληξη, γ) ωριαία απομάκρυνση δ) αποβολή από τα μαθήματα μέχρι τρεις (3) ημέρες, ε) αποβολή από τα μαθήματα μέχρι πέντε (5) ημέρες, στ) αποκλεισμός από πάσης φύσεως δράσεις, εκδηλώσεις, αθλητικές δραστηριότητες, εκπαιδευτικές εκδρομές που διοργανώνει το σχολείο, σωρευτικώς ή διαζευκτικώς, εντός του τρέχοντος διδακτικού έτους, ζ) αλλαγή τμήματος και η) αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος”. Είναι ποτέ δυνατόν να τιμωρηθεί από εκπαιδευτικούς μαθητής/μαθήτρια για κάτι που έγινε π.χ. το απόγευμα, εκτός ώρας λειτουργίας του σχολείου;
• Θεσπίζουν σκληρές και βαριές ποινές στους γονείς (παραμέληση ανηλίκου), προωθώντας έντεχνα την επικίνδυνη και αδιέξοδη άποψη: “για όλα φταίει (μόνο) η οικογένεια”. Την ίδια ώρα, απουσιάζει κάθε μέτρο στήριξης της οικογένειας (π.χ. ενημέρωση και ενεργό συμμετοχή των γονέων και της κοινωνίας στην ευαισθητοποίηση για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου). Αντίθετα, αυξάνουν καθημερινά με την πολιτική τους τα αδιέξοδα μίας λαϊκής οικογένειας, την εργασία των γονιών από ήλιο σε ήλιο, καταργώντας το 8ωρο και αυξάνοντας τον ημερήσιο χρόνο εργασίας (πού να βρουν χρόνο να περάσουν μαζί με τα παιδιά τους), την εύρεση 2ης και 3ης εργασίας για να τα φέρουν βόλτα, τα δυσβάσταχτα έξοδα για την κατά τα άλλα δημόσια και δωρεάν παιδεία κ.α.

Δ) Η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται το υπαρκτό πρόβλημα του bullying για να περάσει νέα μέτρα καταστολής σε βάρος του μαθητικού κινήματος, των αγώνων. Οξύνουν την καταστολή και τον αυταρχισμό.

Στα πλαίσια αυτά, εντάσσουν ακόμα και τις συλλογικά αποφασισμένες κινητοποιήσεις γονιών-εκπαιδευτικών-μαθητών στη βία, που διαταράσσει τη λειτουργία της σχολικής μονάδας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο νέος Ποινικός Κώδικας ορίζει ως ενδοσχολική βία ακόμα και την παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των μαθημάτων και τον αποκλεισμό των μαθητών από τη συμμετοχή τους στη σχολική ζωή, βάζοντας ουσιαστικά στο «κάδρο» τις μαθητικές κινητοποιήσεις, ακόμα και τις κινητοποιήσεις εκπαιδευτικών και Συλλόγων Γονέων.

Η ουσία όλων των μέτρων τελικά είναι η καταστολή και όχι η πρόληψη. Αυτή είναι και η πραγματική αιτία πίσω από την αυστηροποίηση των ποινών και της επαναφοράς της 5μερης αποβολής, η ποινή- με πιο σύντομες διαδικασίες – της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος κ.α. Η μεταφορά της μεγάλης κρατικής ευθύνης αποκλειστικά σε εκπαιδευτικούς, γονιούς και μαθητές/μαθήτριες.

Η ΕΛΜΕ Πειραιά, εκφράζοντας τους χιλιάδες εκπαιδευτικούς, που αγωνιούν και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για τη διαπαιδαγώγηση και μόρφωση των νέων ανθρώπων, θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανάδειξη των πραγματικών αιτιών του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού. Παράλληλα με τους καθημερινούς αγώνες για την ανατροπή της αντιεκπαιδευτικής πολιτικής, που οξύνει τα αδιέξοδα των νέων παιδιών. Η μόνη αποτελεσματική, πραγματική και γνήσια αντιμετώπιση του bullying μπορεί να έρθει από τη νεολαία και όλο τον λαό στον καθημερινό αγώνα για τις ανάγκες τους στη μόρφωση, τη δουλειά, τον αθλητισμό, την ψυχαγωγία. Κάνοντας καθημερινά πράξη την αλληλεγγύη, το σύνθημα “Ένας για όλους και όλοι για έναν” και απομονώνοντας πρακτικές που γεννιούνται κι αναπτύσσονται στο έδαφος του ατομισμού, του ανταγωνισμού και όλων των σάπιων αξιών αυτού του συστήματος.